Kościół św. Trójcy w Radzyniu Podlaskim
Mniszchowie, dzierżawiący dobra radzyńskie od połowy XVI do połowy XVII wieku, ufundowali kościół pw. Świętej Trójcy. Budowa radzyńskiego kościoła trwała prawie połowę XVII wieku i została zakończona w roku 1641. Ta data też widnieje nad jego głównym wejściem. Natomiast konsekracja kościoła odbyła się dopiero trzy lata później – w roku 1644.
Obecny kościół pw. Świętej Trójcy jest kontynuatorem imienia najstarszego radzyńskiego kościoła i tradycji parafialnej. Stanął on na miejscu wcześniejszej drewnianej świątyni pw. Wniebowzięcia NMP, przy której znajdowała się zapewne murowana kaplica grobowa Mniszchów – najstarsza część obecnego kościoła. Dwupoziomowy wykonany z czerwonego marmuru nagrobek Mniszchów (Mikołaja i jego żony Zofii) jest najcenniejszym wyposażeniem architektonicznym kościoła. Zaliczany jest do czołowych dzieł architektonicznych tzw. renesansu lubelskiego. Stanowi perłę późnorenesansowego budownictwa sakralnego w Polsce. Styl ten jest odpowiednikiem zachodnioeuropejskiego manieryzmu – renesansu, ale zawierającego już elementy nadchodzącego baroku.
Do tej samej grupy kościołów, zaliczonych do czołowych dzieł architektonicznych tzw. renesansu lubelskiego, należą, obok radzyńskiego kościoła, również kościoły w Czemiernikach, Uchaniach, Kodniu nad Bugiem. Kościół radzyński jest to kościół jednonawowy, z dwoma bocznymi kaplicami. Nad jego zakrystiami architekt umieścił attyki będące jedną z cech polskiego budownictwa renesansowego. W całym powiecie radzyńskim znajdują się dwie renesansowe świątynie- czemiernicka i właśnie kościół świętej trójcy. Powstała o nich publikacja, którą napisał historyk sztuki, Piotr Hapka. Materiał dostępny w Archiwum Dźwięków Katolickiego Radia Podlasie. Kliknij TUTAJ
Wiosną ubiegłego roku w świątyni prowadzone były badania archeologiczne. Otwarto trzy kościelne krypty. Znaleziono w nich m.in. stare trumny (w całości i w kawałkach) oraz porozrzucane szczątki ludzkich szkieletów. Zachowały się także fragmenty szat czy obuwia. Na ścianach jednej z krypt znajdują się malowidła przedstawiające śmierć w formie kościotrupów z symbolami przemijania: kosą i klepsydrą. Wypowiedzi doktor Joanny Kowalik- Bylickiej z radzyńskiego oddziału Archiwum Państwowego dostępna w Archiwum Dźwięków Katolickiego Radia Podlasie. Kliknij TUTAJ
Badacze szacują, że prace nad znaleziskami w kryptach mogą potrwać kilka lat. Grupa archeologów z prowadzącą badania profesor Małgorzatą Grupą powróci do Radzynia w ciągu najbliższych miesięcy. Uporządkują krypty, przebadają znaleziska i sprawdzą, czy znajdują się w nich kolejne pochówki. Parafia planuje również stworzenie muzealnej ekspozycji, na której zostaną umieszczone znaleziska.
To nie koniec interesujących historii związanych z najstarszą radzyńską parafią. Na strychu budynku parafii odnaleziono zabytkowy obraz św. Mikołaja. Pochodzi z połowy XVIII wieku, z nieistniejącej już cerkwi unickiej. To jedyny znany element jej wyposażenia, który zachował się do dziś.
Po likwidacji unii obraz został przeniesiony do cerkwi prawosławnej. Cerkiew została przekształcona w kościół, który został zbombardowany podczas II Wojny Światowej. Wypowiedź proboszcza parafii Świętej Trójcy w Radzyniu Podlaskim, księdza Andrzeja Kieliszka, dostępna w Archiwum Dźwięków Katolickiego Radia Podlasie. Kliknij TUTAJ
Zapraszamy do słuchania audycji w każdą sobotę o godz. 10.40 na antenie Katolickiego Radia Podlasie.
[ja]
Kwiecień 2024
