Światowe trendy
O skali krajowej, europejskiej i globalnej mówił pełnomocnik rządu do spraw strategicznej infrastruktury energetycznej, Piotr Naimski. Zauważył, że ograniczenia w emisji dwutlenku węgla uderzają nie tylko w polską, ale i europejską gospodarkę. Europa narzuciła tu sobie normy, których reszta świata nie zamierza przestrzegać – z oczywistymi konsekwencjami dla swej konkurencyjności. Wspomniał o projekcie polskiej polityki energetycznej do roku 2040, z której zniknął węgiel brunatny (choć mamy jego zasoby i technologie użytkowania, to rezygnujemy ze względu na politykę klimatyczną), a pojawiły się: energetyka jądrowa i farmy wiatrowe na morzu. Do pozytywów zaliczył posiadanie przez Polskę gazoportu, wiarygodnych dostawców i korzystnych cenowo kontraktów na „błękitne paliwo”. Za sprawy, w których koniecznie musimy „trzymać rękę na pulsie”, uznał prace nad technologiami magazynowania energii. Kiedy osiągną one dojrzałość techniczną i przystępność cenową – wtedy dopiero nadejdzie czas źródeł odnawialnych oraz elektromobilności.
Spór o zamrożenie
Przyjęta między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem ustawa zamrażająca ceny prądu stała się przedmiotem dyskusji między przedstawicielami rządu a prezesem Urzędu Regulacji Energetyki. Ten ostatni nie zostawił na niej suchej nitki, zarzucając rządowi i parlamentarnej większości próbę „robienia kapitalizmu bez rynku”, przedwyborczy populizm, naruszenie innych aktów prawnych, a wreszcie – poważne utrudnienie realizacji planów inwestycyjnych firm zajmujących się produkcją i przesyłem prądu. Dostał oklaski, ale konkluzje z dyskusji nie były za wesołe. Ponieważ ustawie przygląda się Komisja Europejska, odbiorcy prądu (szczególnie ci więksi) nadal nie wiedzą na czym stoją i ile ostatecznie będą za kupowaną energię płacić.
„Czyste powietrze” ruszy z kopyta
Ogłoszony z przytupem, potem przyhamowany dla dopracowania, w najbliższych dniach ma ruszyć znowu. Program „Czyste powietrze”, polegający na modernizacji systemów grzewczych i ociepleniach domów jednorodzinnych, budzi wielkie zainteresowanie i nadzieje. Minister środowiska Henryk Kowalczyk podkreślał, że o ile większość budynków publicznych została w ostatnich kilkunastu latach zmodernizowana, to budownictwo wielorodzinne i indywidualne pod względem energochłonności i wpływu na otoczenie wciąż pozostawia wiele do życzenia. Istotą nowego programu jest kompleksowe podejście do sprawy. W ostatnich latach wiele samorządów pomagało mieszkańcom w zakupie nowych pieców, ale ci często wracali od oleju opałowego i gazu z powrotem do węgla. Czystsze paliwa są droższe, więc koszty utrzymania rosły. Działo się tak dlatego, że uzyskane większym kosztem ciepło uciekało przez nieszczelne okna i przewiewne ściany. Teraz, kiedy wymiana ogrzewania będzie połączona z ociepleniem całej konstrukcji, inwestycja nabierze ekonomicznego sensu, bo mniejsze zużycie energii wyrówna wyższą cenę opału. Przy okazji poinformowano, że finansowa pomoc w ramach „Czystego powietrza” będzie świadczona nie tylko w formie dotacji, ale również ulg podatkowych.
Nadchodzi czas małych ciepłowni
Branża ciepłownicza z zadowoleniem przyjęła uchwalenie długo oczekiwanej ustawy o wsparciu kogeneracji, czyli jednoczesnej produkcji ciepła i prądu. To dobra wiadomość m.in. dla siedleckiego PEC-u, który zainwestował w taką instalację kilka lat temu i borykał się na początku z jej rentownością. Ale podczas „Powerpolu” mówiono nie tylko o średnich i dużych ciepłowniach, które dotąd radziły sobie z modernizacją – czy to same, czy z pomocą właścicieli, czy z różnymi dopłatami. Sporo miejsca poświęcono licznym kotłowniom w małych miejscowościach, których zwyczajnie nie było stać na kosztowne inwestycje. Nie było tam mowy o przejściu z węgla na gaz, wdrażaniu kogeneracji, a nawet modernizacji przestarzałych sieci przesyłowych. Teraz nowa ustawa ma premiować takie inwestycje, a NFOŚiGW zapowiedział zwrócenie szczególnej uwagi i skierowanie pieniędzy na pomoc właśnie dla takich małych, lokalnych dostawców. W rezultacie wieloletni marazm w „ciepłownictwie powiatowym” ma się skończyć i w najbliższych latach w takich miejscach powinno przybyć 3 GW nowych mocy.
Grzać czy nie grzać śmieciami
Sporo miejsca poświęcono możliwości połączenia energetyki z rozwiązywaniem problemów gospodarki odpadami. Kilka ciepłowni w Polsce (m.in. w Zabrzu i w Radomiu) wymienia kotły węglowe na takie, w których można mieszać węgiel z biomasą i tzw. RDF-em, czyli palną frakcją wysortowaną ze śmieci komunalnych. Firmy śmieciowe nie mają co z nim robić, więc wożą go setki kilometrów do cementowni, słono płacąc za usługę spalenia go w tamtejszych wysokotemperaturowych piecach. Od dawna postulowano, by RDF przyjmowały również duże elektrownie, a teraz pojawiła się szansa na jego lokalne zagospodarowanie. Przedstawiciele rządu przestrzegali jednak, że spalanie odpadów to nie taka prosta i tania sprawa i na pewno nie można traktować go jako ucieczki od segregacji śmieci u źródła i od lepszego recyklingu surowców wtórnych.
Co słychać w OZE?
Jeśli chodzi o odnawialne źródła energii, to tutaj odnotowano ogromny wzrost zainteresowania fotowoltaiką. NFOŚiGW mówił o ogromnej kolejce chętnych – i to nie po dotacje, ale po pomoc zwrotną, czyli tanie pożyczki. Przemiana energii słonecznej w prąd robi się coraz bardziej opłacalna, nic więc dziwnego, że chętnych do produkcji na własne potrzeby (i nie tylko) przybywa. Co do wiatraków – to rząd stawia na wspomniane farmy na morzu, gdzie nie ma problemu z ochroną krajobrazu, a wiatru jest więcej i nie jest tak kapryśny, jak w głębi lądu. Ale ci, którzy już postawili farmy na suchym gruncie, nadal mogą je użytkować, modernizować i sprzedawać z nich prąd.
Bardziej naukowa, niż fantastyka
Na branżowej konferencji nie mogło zabraknąć wzmianki o nowych, rozwijanych dopiero technologiach. Wielką przyszłość wróżono magazynowaniu energii – nie tylko elektrycznej, ale i cieplnej. Lotos pochwalił się zwiększaniem produkcji wodoru i badaniami nad jego bezpieczną dystrybucją i przechowywaniem. Wciąż nie do końca wiadomo, czy przyszłe samochody elektryczne będą się posługiwać akumulatorami, czy działającymi właśnie na wodorze ogniwami paliwowymi. Paliwowy potentat chce więc „obstawić” sektor, który może mu przynosić zyski za kilkanaście lat, kiedy zacznie spadać zapotrzebowanie na benzynę. Przedstawiciele Gdańskiego PEC-u mówili z kolei o tym, ile można „wycisnąć” ze starych sieci i węzłów ciepłowniczych. Bez rozkopywania ulic i prucia ścian budynków, tylko dzięki licznym czujnikom i zaawansowanemu zdalnemu sterowaniu można osiągnąć spore oszczędności i ważną dla wielu klientów elastyczność dostaw.
Wybranym zagadnieniom z konferencji Power-Pol poświęcimy w najbliższych dniach kilka audycji na antenie Katolickiego Radia Podlasie.
AB/DJ
Kwiecień 2024
