20 milionów złotych – tyle może rozdzielić Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków w ramach dotacji celowej z budżetu państwa. W skali całego województwa nie wydaje się to kwotą powalającą, ale jak mówi kierujący siedlecką delegaturą urzędu konserwatorskiego Mirosław Starczewski, to i tak o wiele więcej, niż bywało kiedyś: – W 2017 na całe Mazowsze było około 600 tys. zł. Natomiast w zeszłym roku tylko na terenie naszej delegatury (dawne województwo siedleckie plus Łosice i minus Łuków) wydaliśmy prawie 3 mln. W tym roku będzie podobnie. Jest to już konkretne wsparcie właścicieli zabytków przez państwo.
Dotacje mogą być przeznaczone zarówno na remonty starych budynków, jak i na odnawianie zabytków ruchomych: rzeźb, obrazów, starodruków. Mogą się o nie starać osoby fizyczne, samorządy, fundacje, stowarzyszenia i oczywiście parafie, jako że prawie trzy czwarte tego, co figuruje w mazowieckich rejestrach, to zabytki sakralne. Dofinansowywane są nie tylko roboty stricte konserwatorskie, ale również zabezpieczenie przed dalszym niszczeniem, sporządzanie ekspertyz i innej niezbędnej do rozpoczęcia robót dokumentacji, a także zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwilgociowe.
Utrzymanie obiektu zabytkowego wymaga od właścicieli wiele troski i sporych wydatków, a także poddania się nadzorowi konserwatorskiemu. Urząd ochrony zabytków nie chce być jednak tylko kimś, kto wisi nad głową i się wtrąca. Stąd owe dotacje, które są zarazem motywacją do tego, by nie robić renowacji w szarej strefie (co często kończy się tym, że są robione byle jak). – Jeżeli ktoś nie zawiadamia konserwatora, zrobi to sposobem gospodarczym, bez faktury, bez odprowadzenia podatków, to nie może liczyć na pomoc finansową. Ale jeśli ktoś uzyska pozwolenie na budowę i zgodę konserwatora, sporządzi kosztorys i weźmie firmę, która wystawi fakturę, odprowadzając dla państwa VAT, wtedy państwo może pokryć 50 proc., a w przypadku szczególnie cennych zabytków nawet 100 proc. kosztów – mówi Mirosław Starczewski.
Jak długa jest kolejka chętnych? W zeszłym roku w całym województwie było ich około dwustu, z czego na dotację załapała się nieco ponad połowa. W tym roku konserwatorzy spodziewają się liczby nawet dwukrotnie większej. Już na tydzień przed terminem składania wniosków spłynęło ich kilkadziesiąt. O pieniądze stara się między innymi samorząd Siedlec, który kontynuuje remont zabytkowego budynku IV LO im. hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W zeszłym roku miasto dostało prawie milion złotych na dach i stolarkę, w tym roku liczy na podobną kwotę. Szef siedleckiej delegatury nie może niczego obiecać zawczasu, ale zapewnia o pamięci i wstawiennictwie, kiedy w przyszłym miesiącu urząd konserwatora weźmie się za ocenę wniosków i dzielenie pieniędzy.
AB/DJ
Kwiecień 2024
