Obelisk, na którym wyryte zostały nazwiska 31 zastrzelonych, zamordowanych i zakatowanych przez hitlerowców w obozach śmierci mieszkańców Woli Zadybskiej i okolic, został odsłonięty w obecności kilkuset osób, w tym licznej grupy członków rodzin pomordowanych, którzy przyjechali do Woli Zadybskiej z wielu zakątków Polski.
Bliski sercom symbol pamięci
- Powojenna rzeczywistość PRL-u często pomijała historyczną prawdę, zmieniała jej oblicze, próbowała wykorzenić pamięć szczególnie o tych, dla których najważniejsze stawało się hasło "Bóg, honor, ojczyzna". Przez kilkadziesiąt lat chętnie budowano pomniki utrwalaczom władzy ludowej, ich imionami nazywano ulice, o nich śpiewano na akademiach. A często zapominano o tych, którzy z modlitwą na ustach bronili niepodległości i suwerenności kraju. Potrzeba było wielu lat i wielu działań, abyśmy dziś mogli stanąć przy godnym pomniku, zadumać się z pokorą o przeszłości. Dla naszej społeczności to bardzo uroczysta chwila. Odsłaniając pomnik pochylamy się z szacunkiem nad ofiarą życia naszych krewnych, sąsiadów i ojców. Miejmy nadzieję, że na zawsze pozostanie on bliski naszym sercom symbolem pamięci - mówił Zenon Stefanowski, wójt gminy Kłoczew.
Autorem projektu i wykonawcą pomnika jest artysta rzeźbiarz Witold Marcewicz z Bełżyc. Zgodnie z wolą mieszkańców obelisk jest poświęcony wszystkim, którzy ponieśli ofiarę życia podczas II wojny światowej - żołnierzom WP, BCh, AK oraz mieszkańcom nie związanym ze zbrojnym podziemiem niepodległościowym.
Podczas niedzielnego spotkania wójt gminy Kłoczew Zenon Stefanowski, został odznaczony Medalem "Pro Patria" i medalem "Za zasługi dla ŚZŻAK". Tym drugim odznaczeniem została też uhonorowana Szkoła Podstawowa w Woli Zadybskiej, która nosi imię Jana Kupczyka, zamordowanego 70 lat temu przez hitlerowców.
Historyczny epizod
W czasie okupacji w Woli Zadybskiej i okolicach działały oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej. Po donosie do okupanta, 10 marca 1944 roku Wola Zadybska została otoczona przez oddział żołnierzy niemieckich, którzy w domach i szkole szukali broni, radiostacji i zakazanych materiałów. W wyniku bestialskiego przesłuchania w budynku szkoły został zamordowany jej ówczesny dyrektor, społecznik i żołnierz AK Jan Kupczyk oraz miejscowy rolnik Kazimierz Kiełtyka. Dwóch innych mieszkańców zostało zastrzelonych, a 13 aresztowano i wywieziono do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen i podobozu KL Litomierzyce, gdzie zginęli. Do domu powrócił tylko jeden z aresztowanych. Podczas przesłuchania okupanci chcieli wydobyć informacje m.in. o przechowywanej broni, za co groziła pacyfikacja miejscowości. Żaden z zatrzymanych nie zdradził takich informacji, dzięki czemu ocaleli pozostali mieszkańcy.
Uroczystość zaszczyciło swoją obecnością wielu znamienitych gości, m. in. Bożena Żelazowska, zastępca szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który był patronem honorowym uroczystości, a także przedstawiciele organizacji kombatanckich, w tym kół Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej obwodów "Gołąb" w Garwolinie i obwodu im. majora Mariana Bernaciaka "Orlika" w Rykach, duchowni oraz mieszkańcy Woli Zadybskiej i okolicznych miejscowości.
Fot. UG Kłoczew
WJ/Garwolin [MSz]
Kwiecień 2024
