Makówki

Składniki:
400g sucharków,
500g maku,
1 litr mleka,
1 łyżka masła,
5-6 łyżek miodu – ewentualnie cukru,
2 łyżeczki cukru waniliowego,
100g łuskanych orzechów włoskich,
50g migdałów,
8-10 fig,
100g rodzynków,
2 łyżki wiórków kokosowych

Przygotowanie:
Mak sparzyć i zostawić na 12 godzin, odcedzić i zemleć w maszynce. Mleko zagotować z masłem, miodem, cukrem waniliowym, dodać mak i gotować na małym ogniu 10-15 minut ciągle mieszając. Posiekać bakalie i dodać do masy. Sucharki zwilżyć osłodzoną wodą, ułożyć w salaterkach warstwami mak i sucharki. Udekorować orzechami i wiórkami.


Wigilijna zupa grochowa

Składniki:
250g całego grochu,
50g masła,
1 średni seler,
30g mąki,
1 średnia marchew,
2 l wody,
1 średni ziemniak,
sól

Przygotowanie:
Groch umyć i namoczyć w letniej, przegotowanej wodzie jeden dzień naprzód. Gotować następnego dnia w tej samej wodzie, w której się moczył (2 l). Marchew i seler umyć, obrać, pokroić w plastry i wrzucić do gotującego się grochu. Nieco później dodać pokrojone w plastry ziemniaki. Gotować do całkowitego rozgotowania się warzyw i grochu. Gdy ubytek wody podczas gotowania jest bardzo duży, wówczas można go uzupełnić odpowiednią ilością wrzącej wody.


Śledziowa zupa wigilijna

Składniki:
•    75 dekagramów filetów śledziowych
•    2 łyżki soku z cytryny
•    1 łyżka octu winnego lub jabłkowego
•    1 cebula
•    1 szklanka wody źródlanej
•    2 szklanki słodkiej śmietanki lub naturalnego jogurtu
•    1 szczypta ziaren gorczycy białej
•    50 dekagramów ziemniaków
•    3 sztuki ziela angielskiego
•    garść posiekanej natki pietruszki
•    1 duży liść laurowy

Sposób przygotowania:
Cebulę pokrój w piórka, przełóż do garnka emaliowego lub nierdzewnej stali.

Dodaj liść laurowy, ziele angielskie, gorczycę, cukier i ocet, zalej wodą i gotuj 10 minut na maleńkim ogniu, ostudź.

Śledzie pokrój na małe kawałki, dodaj do marynaty razem ze śmietanką, dokładnie wymieszaj i dopraw do smaku sokiem z cytryny. Aromat cytrynowy powinien być wyraźnie wyczuwalny.

Zupę najlepiej przygotować dzień wcześniej i na noc wstawić do lodówki, aby składniki się przegryzły.
Przed podaniem ziemniaki obierz i ugotuj w osolonej wodzie, odparuj i gorące dodaj do zupy przed samym podaniem. Obficie posyp posiekaną zieleniną.


Barszcz wigilijny na zakwasie

Zakwas:
* 3 kg buraków obranych
* woda – tyle aby przykryła pocięte buraki
* 1 główka czosnku przepięta w poprzek
* skórka z 1 kromki czarnego chleba na zakwasie
*  2 cebule pocięte w talarki lub przecięte na cztery
* 3 czubate łyżki soli kamiennej
* czarny pieprz mielony

Barszcz:
* 3 litry wody
* 2 kg buraków
* 1 litr zakwasu z buraków
* 10 kapeluszy grzybów suszonych
* 3 średnie cebule (białe, lub czerwone)
* 100g śliwek suszonych wędzonych
* 3 czubate łyżki cukru lub melasy
* sól
* fasola Jaś

Zakwas:
Buraki obieramy ze skórki i tniemy na cienkie plasterki. Cebulę tniemy na cztery lub w grube talarki. Główkę czosnku przecinamy na pół w poprzek. Warzywa wkładamy do kamionkowego, szklanego lub w ostateczności metalowego garnka. Zalewamy wodą w takiej ilości, aby przykryła ona buraki – nic więcej. One i tak puszczą sok. Mamy dwa wyjścia: można zalać wodą mineralną wymieszaną z solą, można również starym sposobem zalać przegotowaną schłodzoną osoloną wodą. Dokładamy do garnka skórkę od chleba, przykrywamy całość ściereczką i odstawiamy na 3-5 dni – w zależności od temperatury jaka panuje w danym pomieszczeniu – im cieplej, tym krótszy czas zakwaszania. Następnie zlewamy cały sok do słoików a buraczki wyrzucamy. Gotowe.

Przygotowanie barszczu:
Buraki myjemy, wkładamy do garnka i gotujemy w skórkach około 40 minut aż zmiękną, ale nie będą rozgotowane. Staramy się ich nie nakłuwać, aby nie puściły soku. Buraki wyławiamy i schładzamy. W tym czasie wlewamy do garnka 3 litry wody, wkładamy cebule pocięte na 4 części, kapelusze grzybów, opakowanie śliwek i gotujemy. Zajmie nam to około 1 godziny.

Następnie buraki obieramy i trzemy na grubszej tarce. Starte wkładamy do gotujących się grzybów, cebuli i śliwek, a następnie doprowadzamy do wrzenia i wyłączamy gaz. Odstawiamy na mniej więcej godzinę, aby uzyskał kolor. Następnie dosypujemy cukier, dolewamy zakwas i zostawiamy barszcz na kolejne 30 minut, aby kolor się utrwalił :) W tym momencie możemy go doprawić po swojemu. Przed podaniem barszcz odcedzamy i podgrzewamy ale uważajmy, aby się ponownie nie zagotował.


Zupa makowa

Składniki:
1 litr mleka - może być o dowolnej zawartości tłuszczu, chociaż 3,2% najlepiej podkreśli jej smak
30 dkg zmielonego maku (jeżeli nie chcemy sami walczyć z makiem wystarczy kupić gotowy mak w puszcze)
1 paczka rodzynek około 100 g
1 cukier waniliowy, duży 50 dkg
3 łyżki miodu (najlepszy będzie lipowy, radzę uważać na miody mocno smakowe jak spadziowy)

Przygotowanie jest banalnie poste, wszystkie składniki należy ze sobą połączyć gotując na małym ogniu, delikatnie mieszając, aż do momentu kiedy rodzynki napęcznieją i będą pięknie wyglądały.
Do tej zupy pasują kluski, można samemu przygotowywać je ręcznie lub kupić w kształcie łez (ziaren ryżu). Ugotowane dokładamy bezpośrednio na talerz.


Pieczona ryba faszerowana kaszą gryczaną i suszonymi grzybami

Można użyć do tego przepisu ulubionej ryby, np. karpia, dorsza lub pstrąga.

Składniki, 2 porcje:
• 2 całe ryby (dorsz, dorada, pstrąg lub karp)*
• sól morska i świeżo zmielony pieprz
• 1 cytryna lub limonka
• 2 łyżki masła
• 2 gałązki natki pietruszki
• 1/2 szklanki białego wina

Farsz z kaszy gryczanej i suszonych grzybów:
• 1/2 szklanki suszonych podgrzybków lub borowików
• 50 g (1/2 woreczka) kaszy gryczanej, ugotowanej
• 2 łyżki masła
• 1 nieduża cebula, pokrojona w kosteczkę
• 2 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 4 gałązki natki pietruszki
• 2 łyżki tartego Parmezanu, lub po prostu żółtego sera (niekoniecznie)
• 1 małe jajko

* w przypadku większych ryb (np. karpia), ilość nadzienia trzeba odpowiednio zwiększyć

Przygotowanie:
Przygotować farsz z kaszy gryczanej i grzybów: Grzyby włożyć do miseczki, zalać zimną wodą i moczyć przez minimum 2 godziny. Kaszę gryczaną ugotować zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Na patelni rozgrzać 2 łyżki masła, na małym ogniu zeszklić cebulę i czosnek, dodać odsączone i pokrojone na mniejsze kawałki grzyby. Doprawić solą morską i świeżo zmielonym pieprzem. Smażyć na małym ogniu, nie rumieniąc, przez około 5 minut. Ugotowaną kaszę gryczaną włożyć do miseczki, dodać usmażone grzyby, posiekane listki z 4 gałązek natki pietruszki, Parmezan oraz jajko. Farsz wymieszać, doprawić ewentualnie solą morską i świeżo zmielonym pieprzem.

Piekarnik nagrzać do 220 stopni. Naczynie lub naczynia żaroodporne posmarować oliwą lub masłem. Rozciąć rybie brzuchy, łyżeczką wyjąć wnętrzności, dokładnie opłukać. Na jednym boku zrobić kilka nacięć nożem "na krzyż". Ryby skropić sokiem z połowy cytryny lub limonki, oprószyć solą i pieprzem. Brzuchy napełnić farszem (może pozostać trochę nadzienia).

Ryby ułożyć w naczyniu lub naczyniach żaroodpornych ponacinanym bokiem do góry. Ułożyć wiórki z 2 łyżek masła, obok ryby położyć drugą połowę cytryny lub limonki (przekrojoną jeszcze na pół) oraz wcisnąć 2 gałązki natki pietruszki. Do naczynia wlać wino i wstawić do nagrzanego piekarnika. Piec przez 15 - 20 minut, jak ryba się zrumieni, zmniejszyć temperaturę do 180 stopni i piec jeszcze przez około 20 minut, aż będzie upieczona w środku.


Kulebiak

Składniki: 
Ciasto:
- ½  kg mąki
- 1 szklanka mleka
- 3 dag drożdży
- 1 czubata łyżka masła lub margaryny
- 2 łyżki oleju
- 2 jajka i jedno żółtko
- 1 płaska łyżka cukru
- 1 łyżeczka soli

Farsz:
- ½  kg kiszonej kapusty
- 1/4 -1/2 kg pieczarek
- 50-100g suszonych grzybów
- 2 cebule
- sól, pieprz, cukier (do farszu, żeby był bardziej wyraźny)

Wykonanie: 
Ciasto:
Drożdże rozpuścić w ciepłym mleku. Mąkę wymieszać z pozostałymi składnikami, dodać mleko z drożdżami. Wyrobić ciasto i odstawić je na godzinę do wyrośnięcia.

Farsz:
Suszone grzyby namoczyć w ciepłej wodzie (ja moczyłam je przez całą noc). Na drugi dzień odcisnąć je i drobno pokroić (wody z moczenia nie wylewać). Kapustę pokroić na mniejsze kawałki, odcisnąć, jeśli jest zbyt kwaśna. Umieścić ją w garnku, podlać wodą, w której moczyły się grzyby oraz ew. odrobiną zwykłej przegotowanej wody. Dorzucić pokrojone grzyby. Całość gotować około pół godziny, aż kapusta zmięknie. Jeśli ciągle jest zbyt kwaśna, dodać szczyptę cukru. Miękką kapustę z grzybami odcedzić, dobrze odcisnąć i podsmażyć. W międzyczasie na drugiej patelni podsmażyć posiekane cebule i pokrojone w kostkę pieczarki. Gdy odparuje z nich cały płyn, dodać do nich kapustę z grzybami, doprawić solą i pieprzem. Wystudzony farsz drobno posiekać lub zmiksować (można użyć blendera).

Wyrośnięte ciasto podzielić na dwie części, rozwałkować. Posmarować je gotowym farszem i zwinąć wzdłuż długiego boku jak roladę/makowca. Gotowe kulebiaki umieścić w keksówce lub obok siebie na zwykłej blaszce, posmarować z wierzchu rozbełtanym żółtkiem. Piec około godziny w 150 stopniach. Smacznego :)


Sałatka jarzynowa z rybą i kminkiem

Składniki:
4 ziemniaki
1 marchewka
1 pietruszka
kawałek selera
puszka kukurydzy
puszka zielonego groszku
1 cebula
3 średnie ogórki konserwowe
4 jajka
ok. 7 łyżek majonezu
sól
pieprz
1 filet ryby np. mintaj
mąka pszenna
olej
kminek

Sposób wykonania:
Ziemniaki, marchew, pietruszkę, seler umyć, ugotować w skórce i ostudzić. Obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Kukurydzę i zielony groszek osączyć z zalewy. Cebule i ogórki konserwowe pokroić w kostkę. Jajka ugotować na twardo, ostudzić i pokroić w kostkę. Filet z ryby oprószyć solą i pieprzem. Następnie obsypać mąką pszenną i zrumienić na oleju. Ostudzić i pokroić w dużą kostkę.

Do miski przełożyć ziemniaki, marchew, pietruszkę, seler, kukurydzę, zielony groszek, cebulę, ogórki konserwowe i jajka. Dodać majonez, sól i pieprz do smaku. Wszystko razem dokładnie wymieszać i przełożyć do czystej miski. Na wierzch sałatki położyć kawałki ryby i posypać kminkiem. Gotową sałatkę włożyć na około 1 godzinę do lodówki.
Smacznego.


Rolmopsy z piklami

SKŁADNIKI:
•    1 opakowanie filetów śledziowych w zalewie z oliwą
•    1 konserwowa papryka
•    6 miniaturowych kolb kukurydzy (z puszki)
•    4 korniszony
•    4 łyżki gęstego majonezu
•    2 żółtka ugotowane na twardo
•    sól
•    pieprz
•    natka pietruszki
 
PRZYGOTOWANIE:
Paprykę i korniszony osączyć z zalewy, pokroić w słupki kolby kukurydzy pozostawić w całości lub przekroić na pół. Majonez utrzeć z żółtkami na jednolitą pastę, filety śledziowe przekroić wzdłuż na połówki, posmarować pastą majonezową, na każdym położyć przygotowane pikle, zwinąć w rulony. Spiąć wykałaczką jeśli potrzeba.


Kotlety rybne

Alternatywa dla smażonego karpia.

SKŁADNIKI:
•    6 średniej wielkości filetów z mintaja
•    4 średniej wielkości ugotowanych ziemniaków
•    2 jajka
•    duża garść posiekanego koperku
•    szczypta pieprzu cytrynowego
•    1 płaska łyżeczka przyprawy do ryb
•    szczypta pieprzu ziołowego
•    olej do smażenia
•    ok.1/2 szklanki mąki pszennej
•    1 łyżka mąki ziemniaczanej
•    bułka tarta do panierowania
 
PRZYGOTOWANIE:
Ryby opłukać i osączyć. Ziemniaki przecisnąć przez praskę. Mintaja usmażyć na małej ilości oleju i rozgnieść dobrze np. widelcem. Wyrobić masę z ryby, ziemniaków, jajek, mąki pszennej i ziemniaczanej (jeśli masa będzie zbyt rzadka mąki wsypać troszkę więcej).Ogólnie masa nie jest bardzo zwarta. Doprawić pieprzem cytrynowym, ziołowym, przyprawą do ryb i ew. solą, wsypać koperek. Formować małe kotlety, panierować w bułce tartej i kłaść od razu na rozgrzanym oleju. Smażyć z obu stron, ostrożnie przewracając na drugą stronę. Świetnie smakują podane na ryżu z białym sosem z dodatkiem surówki z kiszonej kapusty i ogórkami curry.


Kompot wigilijny

SKŁADNIKI:
•    200g suszonych śliwek
•    150 g suszonych fig
•    150 g suszonych jabłek
•    150g suszonych gruszek
•    150 g suszonych moreli
•    100g cukru
•    1 mała cytryna
•    5 goździków
•    2 łyżki miodu
 
PRZYGOTOWANIE:
Z cytryny obierz delikatnie żółtą skórkę. Owoce zalej przegotowaną wodą i odstaw na kilka godzin, aby zmiękły. Do garnka dodaj cukier, goździki i skórkę z cytryny, uzupełnij wodę do około 3 l i gotuj kompot około 30 minut na wolnym ogniu. Po tym czasie dodaj sok z cytryny, ewentualnie całość dosłódź do smaku i odstaw do wystygnięcia.


Karp w galarecie

SKŁADNIKI:
•    włoszczyzna
•    głowa karpia i kawałki filetów
•    sól, biały pieprz do smaku
•    kilka plastrów żółtego sera
•    natka z pietruszki
•    żelatyna
•    cytryna

PRZYGOTOWANIE:
Warzywa ścieramy w łezkę. Rybę zalewamy wodą, dodajemy warzywa, solimy i gotujemy około 20 min na wolnym ogniu. Wyjmujemy rybę. Wywar przecedzamy , odmierzamy jego ilość i zaprawiamy go żelatyną wg proporcji na opakowaniu. Doprawiamy go ostatecznie solą i pieprzem - galaretka powinna być pikantna. Z plastrów sera wycinamy gwiazdki. Układamy je na dnie salaterek, układamy listki pietruszki. Obieramy rybę z ości. Układamy ją w salaterkach. Zalewamy salaterki galaretą. Po ostudzeniu wykładamy każdą porcję na talerzyk i podajemy ją z cząstkami cytryny.


Tradycyjne wigilijne pierogi z kapustą i grzybami

Ciasto
Podobnie jak bez barszczu kolacja wigilijna nie może obyć się bez wigilijnych pierogów.
Sposobów na ciasto na pierogi jest kilka - można mieszać mąkę z wodą lub mlekiem, dodać jajko lub nie dodawać, można dodać trochę tłuszczu lub nie. Można spotkać się też z wersją: kefir zamiast mleka. Dzięki jajku ciasto jest twardsze, dzięki mleku bardziej puszyste itd, itp. Na Wigilię proponuję wersję minimalistyczną, czyli mąka, woda, szczypta soli, ewentualnie 1 jajko - takie ciasto pierogowe dobrze się klei i nie rozpada.

Ciasto pierogowe
Składniki:
1 kg mąki,
ok. 3 szklanek wody,
1 spora szczypta soli
ewentualnie 1 jajko

Przygotowanie ciasta:
Mąkę przez sitko wsypujemy do sporej miski, dodajemy szczyptę soli i gorącą wodę. Uwaga, ważne żeby woda (podobnie mleko, jeśli robimy wersję z mlekiem) była gorąca - ciasto wychodzi znacznie lepsze. I druga uwaga: ponieważ woda jest gorąca należy uważać aby się nie poparzyć. Mąka z gorącą wodą ma złośliwą przypadłość przylepiania się do rąk a to nie jest przyjemne. Dlatego we wstępnej fazie rozrabiamy ciasto narzędziem np. drewnianą łyżką. Wodę, oczywiście wlewamy porcjami i patrzymy ile jej mąka przyjmie, jeśli przesadziliśmy z wodą dodajemy trochę mąki, jeśli ciasto jest zbyt suche dodajemy wodę. Gdy już można wyrabiać ciasto rękami ugniatamy je ok. 10 minut, tak aby było elastyczne i nie lepiło się do rąk. Wyrobione ciasto formujemy w kulę, odkładamy na bok i przykrywamy czystą szmatką aby nie wyschło (można też lekko oprószyć je mąką).

Po wyrobieniu i odłożeniu ciasta możemy się zająć wyrobem farszu. Kolejna uwaga: ciasto nie powinno leżeć dłużej niż godzinę bo przysycha, a niektóre farsze wymagają więcej czasu np. kapusta powinna się długo dusić więc lepiej farsz przygotować zanim przystąpimy do zagniatania ciasta.

Jak lepić pierogi?
Od kuli ciasta odrywamy kawałek wielkości średniej pięści i na uprzednio posypanej mąką stolnicy rozwałkowujemy na placek grubości ok. 2mm. Zbyt cienkie ciasto będzie się rwało, zbyt grube będzie nie dobre 2mm wydają się idealne. Teraz foremką (może być szklanka albo coś większego) wycinamy kółko, na środek łyżką lub widelcem nakładamy farsz, składamy kółko na pół i zalepiamy. Dobre ciasto powinno się skleić palcami, jeśli nie chce się dobrze lepić możemy je lekko skropić wodą i/lub zawinąć złączenie do środka. Można też łączenie poprzyciskać widelcem.

Gotowanie pierogów
Najłatwiejsza chyba czynność: surowe pierogi wrzucamy do osolonej, gotującej się wody (jeśli są delikatne to wkładajmy je na łyżce aby się nie rozpadły). Po wypłynięciu gotujemy jeszcze ok. 2,3 minut, po czy wyjmujemy łyżką durszlakową i układamy w jednej warstwie żeby się nie posklejały.

Farsz
Składniki:
•    50 dkg kapusty kiszonej
•    10-15 dkg grzybów suszonych
•    2 średniej wielkości cebule
•    sól, pieprz
•    olej do podsmażenia cebuli

Przygotowanie:
Grzyby dokładnie płuczemy (będziemy wykorzystywać całą wodę z moczenia grzybów więc opłuczmy bardzo starannie, żeby nam piasek nie zgrzytał w zębach), moczymy w zimnej, przegotowanej wodzie co najmniej 2 godziny, w tej samej wodzie podgotowujemy je przez 10-15 minut, następnie drobno siekamy.
Kapustę wyciskamy lekko z płynu, jeśli jest bardzo kwaśna możemy ją przepłukać zimną, bieżącą wodą. Drobno pokrojoną cebulę przysmażamy na oleju na złoto, przekładamy do garnka dodajemy kapustę i grzyby, zalewamy całość wodą z grzybów i dusimy na małym ogniu aż do wygotowania całej wody. Pamiętajmy, że kapusta im dłużej duszona tym lepsza, gotujmy ją więc cierpliwie i w trakcie próbujmy - doprawiając czarnym pieprzem i solą. Jeśli zbyt szybko wygotuje nam się woda a kapusta jeszcze nie będzie gotowa, możemy dolać trochę wody i dalej dusić.

Gdy farsz jest gotowy, napełniamy nim pierogi i gotujemy w osolonej wodzie 2-3 minuty od momentu wypłynięcia.


Miodowy sernik gotowany

Składniki:
Ciasto:

• 3 szklanki mąki
• 2 duże łyżki miodu
• 50 g masła
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 0,5 szklanki cukru
• 2 jajka

Masa serowa:
•1 szklanka cukru
• 1 kg białego sera
• 2 jajka
• 3 łyżki mąki ziemniaczanej
• 0,5 szklanki mleka
• 1 kostka margaryny
• rodzynki

Przygotowanie:
Z podanych składników zagnieść ciasto. Podzielić na 4 części. Średniej wielkości blaszkę wsmarować tłuszczem i wyłożyć papierem do pieczenia. Każdą część ciasta rozwałkować i upiec kolejno 4 placki. Mój piekarnik dość "ostro" grzeje, więc każdy placek piecze się ok. 15 min., aż nabierze złotego koloru. Upieczone placki wystudzić. Po wystudzeniu placki mogą się wydawać twarde, ale takie mają być.

Przygotować masę serową: ser przekręcić 3 razy przez maszynkę. Margarynę rozpuścić, dodać cukier i ser, dobrze wymieszać. Zagotować masę ciągle mieszając. Mąkę ziemniaczaną rozpuścić w mleku. Dodać do gotującej się masy i dobrze wymieszać. Dodać całe jajka oraz rodzynki i ponownie zagotować. Masa musi być gęsta! Jeśli masa byłaby zbyt rzadka można dodać więcej mąki ziemniaczanej. Masę chwilę przestudzić. Placki przekładać ciepłą masą. Można polać po wierzchu polewą czekoladową.


Smacznego!