„Dzieje miasta Sarnaki” to referat wygłoszony w 2004 r. podczas obchodów 250. rocznicy nadania praw miejskich Sarnakom przez nieżyjącego już płk Janusza W. Nowosielskiego (1939-2012), nigdzie do tej pory niepublikowany. Pochodzący z Sarnak Rafał Zubkowicz, autor kilku przewodników turystycznych oraz licznych opracowań o tematyce regionalnej, opisał, jak „Mieszkańcy Mielnika gwałt czynią. XIX-wieczny konflikt o pastwiska na Trojanie”. Jemu zawdzięczamy również prezentowane w Roczniku wspomnienia z okresu międzywojennego Daniela Feierszteina „Wielki jarmark”, będące fragmentem „Księgi Pamięci Sarnak” wydanej w Hajfie w 1968 r.
Znany regionalista i kolekcjoner Tomasz Nasiłowski przedstawił „Historię mostu w Kózkach”, ilustrowaną wieloma mapkami i fotografiami. Natomiast „Fakty i mity o moście kolejowym we Fronołowie” to I część rozszerzonej wersji referatu wygłoszonego podczas konferencji w Sarnakach w marcu ubiegłego roku przez dr. Rafała Dmowskiego, wykładowcę UPH w Siedlcach, autora licznych publikacji na temat regionu, zawierająca sporą ilością fotografii, głównie tegoż mostu.
Kolejny artykuł: „Walki z bolszewicką nawałą w roku 1920” historyka-regionalisty Tomasza Dobrowolskiego, publikowany w 100. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej i cudu nad Wisłą, to poprawiona wersja referatu wygłoszonego 10 lat temu z okazji 90. rocznicy w/w wydarzeń podczas Biesiady Pieśni Patriotycznych w Sarnakach. Są w nim wątki związane z oddziałami POW i o ich potyczkach z Niemcami w 1918 r. oraz o potyczkach Wojska Polskiego z bolszewikami w 1920 r. nad Bugiem i w okolicznych miejscowościach. Uzupełnieniem jest krótki przegląd miejsc upamiętnienia tych wydarzeń na terenie gminy Sarnaki.
W roczniku zaprezentowano sylwetki dwóch osób związanych z terenem: Dariusz Kazun jest autorem artykułu „Władysław Łukasiuk – uzupełnienie biografii zanim został „Młotem (1906-1940)”, w którym prostuje różne przekłamania i błędy, jakie można znaleźć w dotychczasowych publikacjach oraz podaje nowe fakty. Bożena Szymańska opracowała biografię długoletniej prezes Banku Spółdzielczego w Sarnakach Elżbiety z Zaborowskich Kisielowej, osoby znanej i ważnej dla historii naszej ziemi. Z kolei Agata Wasilewska nakreśliła „Historię chóru parafialnego w Sarnakach w zarysie” na przestrzeni 140 lat poprzez sylwetki kolejnych organistów. W przypisach znajdziemy krótkie informacje o proboszczach w tym okresie. W tekście archiwalne fotografie chórzystów.
Wpisując się w tematykę ekologiczną nadleśniczy Andrzej Wybranowski przygotował raport o formach ochrony przyrody realizowanych na terenie Nadleśnictwa Sarnaki, skupiając się na obszarze w obrębie gminy Sarnaki. Tekst uzupełnił fotografiami i tabelami.
Ostatnim artykułem jest druga część opracowania Łukasza Wawryniuka wyjaśniającego pochodzenie nazw miejscowości w gminie Sarnaki. Część pierwsza ukazała się rok temu w drugim numerze Rocznika.
Statystyki przedstawione w bieżącym wydaniu dotyczą interwencji Pogotowia Ratunkowego w poszczególnych miejscowościach w ostatnim roku, działalności Ochotniczych Straży Pożarnych na przestrzeni 10 lat oraz wybranych zadań realizowanych przez Nadleśnictwo Sarnaki. Całość podsumowuje przegląd zdarzeń w roku 2019, dotyczących różnych dziedzin życia społecznego naszej Małej Ojczyzny.
Jak widać, tematyka „Rocznika Ziemi Sarnackiej” nr 3 jest bogata i zróżnicowana i każdy może znaleźć coś dla siebie. Dlatego wydawca oraz autorzy zachęcają do zakupu (27 zł) i zapoznania się z treścią – wszelkie uwagi i spostrzeżenia mile widziane. Czekają również na nowych autorów, którzy zechcą współtworzyć następne numery poprzez zamieszczanie w nich własnych opracowań, wspomnień, wyszperanych w różnych źródłach ciekawostek. Wydanie zostało sfinansowane z dochodu ze sprzedaży poprzednich numerów oraz dotacji niezawodnego Nadleśnictwa Sarnaki.
Tekst: Agata Wasilewska
KSkor/DW
Kwiecień 2024
