– Wzbudził on niepokój samorządowców co do gruntów, które zostały z mocy prawa skomunalizowane na rzecz samorządu, a były wcześniej w gestii PKP. Jeśli rzeczywiście nastąpi weryfikacja gruntów, które teoretycznie były przekazane gminom, a teraz się okazuje, że nie do końca mogły być przekazanie, to sytuacja robi się niepokojąca – wyjaśnił wójt Krzysztof Iwaniuk, członek KWRiST.
Krzysztof Iwaniuk dodał, że PKP jest ogromnym przedsiębiorstwem, a samorządy są tam często bardzo malutkimi petentami, dlatego nie są traktowane na równych zasadach. - Jak widać tego typu przedsiębiorstwo może uzyskać więcej od rządu, parlamentu np. zwolnienie z podatku od gruntu. Wskutek czego tego typu przedsiębiorstwa nie są zainteresowane optymalizacją posiadanego majątku - chcą mieć go jak najwięcej, bo to nic nie kosztuje – podkreślił Wójt Krzysztof Iwaniuk.
Nowelizacja wzbudza jeszcze inne niepokoje. Grunty są potrzebne np.: na mieszkania plus, czy na inne inwestycje. Grunty te skarb państwa mógłby przejąć, ale niekonieczne te, które zostały oddane samorządom. – Bo to we współpracy z samorządami na zasadach partnerskich powinno być robione. Z kolei nowelizacja tejże ustawy nie zachęca do tego, żeby tereny, które są zupełnie zbędne dla kolei, gdzie już nie ma torów, bo są rozebrane, a są często wykorzystywane jako drogi, jako elementy komunikacji i można byłoby je zagospodarować bardzo łatwo, bo są to gotowe nasypy. To w tym momencie przy braku podatku raczej kolej nie będzie zainteresowana je oddawać – wyjaśnił Wójt Krzysztof Iwaniuk.
Pojawia się jeszcze jedno zagrożenie - będzie można przekazywać grunty i nie będzie potrzebna na to zgoda drugiej strony. Takie przypadki już miały miejsce. Chodzi o sytuacje, kiedy można było jednostronnie przekazać grunty na rzecz gminy, bez jej zgody, a później okazywało się, że te grunty są zadłużone do tego stopnia, że dług wielokrotnie przekracza ich wartość. – Dlatego też zgłosiliśmy swoje uwagi i podkreślaliśmy, że chcemy być tutaj partnerami i wypracowywać na zasadzie konsensusu pewne rzeczy, które są wspólnym przedsięwzięciem – podsumował wójt Krzysztof Iwaniuk.
Drugim zagadnieniem, który wywołał ożywioną dyskusję podczas posiedzenia komisji, była nowelizacja ustawy o podatku VAT. W opinii wójta Iwaniuka ta nowelizacja traktuje samorząd jak firmę, która może upaść i nie rozliczyć się z fiskusem. Strona samorządowa uważa, że Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju zbyt duży nacisk położyło na uszczelnianie systemu podatkowego. Nowelizacja zakłada kilka zmian, z którymi będą musiały zmierzyć się samorządy. – Musielibyśmy pieniądze, które potencjalnie mogą się należeć z tytułu rozliczenia z VATu przy jakichkolwiek inwestycjach, wpłacać na specjalne konto, zamrażać je, aż do czasu jej zakończenia i rozliczenia. Gmina raczej nie jest firmą, która może zniknąć, rozlicza się solidnie z fiskusem, co najlepiej było widać po ZUSie – wyjaśnił wójt Krzysztof Iwaniuk.
Nowelizacja potraktowała Fakturowanie Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) niepoważnie, dlatego strona samorządowa zwróciła uwagę na to, że gmina wywiązuje się z obowiązku płacenia VATu. Pojawia się pytanie czy samorządy powinny w ogóle płacić VAT? – To jest taki trochę haracz na rzecz budżetu państwa. Rozumiem sytuację, gdzie u nas jest coraz więcej tych wydatków sztywnych. 70 procent dochodów państwa to jest właśnie z VATu, czyli de facto z konsumpcji i inwestycji. – wyjaśnił wójt Krzysztof Iwaniuk.
Paradoks polega na tym, że państwo pomaga w budowie np. drogi, przedszkola czy szkoły, a później te 23 procent zabiera. – Przykładem mogą być np.: orliki gdzie 1/3 dawało państwo, 1/3 samorząd województwa i 1/3 samorząd, ale i tak 23 procent z całości trafiało do budżetu państwa – wyjaśnił Krzysztof Iwaniuk.
Dlatego strona samorządowa zwróciła uwagę na to, że samorządy nie znikają i nie powinny mieć blokowanych pieniędzy, ponieważ rozliczą się na pewno. Tym bardziej, że są ostatnim elementem w łańcuchu zależności, w którym VAT obciąża każdą inwestycję.
Trzecią omawianą kwestią były wspólnoty gruntowe, które wywołały burzliwą dyskusję, są one problemem we wszystkich JST. Same wspólnoty jak i prawo do nich pochodzą z czasów dawno minionych. Dzisiaj sytuacja jest inna i problemy też są inne. Pierwszym z nich są mieszkańcy, którzy w zapomnieli o wspólnotach i nie chcą się w to angażować. To sprawia, że praktycznie nie ma zarządów i jakichkolwiek działań w tym zakresie. – To prawo jest o tyle dziwne, że tam niezależnie od wielkości udziałów, każdy ma jeden głos i przy tak nikłym zainteresowaniu (tych osób przychodzi śladowa ilość) nie są w stanie wybrać zarządu i chętnych, którzy by się tym zajęli – wyjaśnił Wójt Krzysztof Iwaniuk
Druga grupa problemów pojawiła się wraz z pieniędzmi. Są sytuacje, w których kilka osób decyduje za kilkadziesiąt osób i podejmuje decyzję o wydatkach, zupełnie nie biorąc pod uwagę tego, co na dany temat myślą mieszkańcy. – Mimo, że gmina stała się sporym udziałowcem w tych wspólnotach, to przedstawiciel gminy jest przegłosowywany. Wskutek czego te pieniądze są niewłaściwie wydatkowane i nie przynoszą korzyści samym udziałowcom – powiedział wójt Krzysztof Iwaniuk.
Trzecią grupę problemów stanowi opieszałość starostów, którzy nie chcą wydawać opini
o aktualnych członkach, bo sprawy są sprzed wielu lat, są to sprawy spadkowe nieuregulowane. Niektórzy prawnicy bez tych decyzji twierdzą, że jest to poważna wada prawna tej ustawy. Starostowie zgłaszali też problem z pojawieniem się różnych zarządów we wspólnotach. Tym samym nie wiadomo, które spotkanie jest ważniejsze, i które inicjatywy oddolne honorować.
Problemów pojawiło się wiele, nowelizacja tej ustawy nie poprawiła sytuacji, a jeszcze bardziej ją skomplikowała. – Chyba już czas na nowe refleksje i nowe rozwiązania prawne – podkreślił Wójt Krzysztof Iwaniuk.
ICH/Biała Podlaska/Js
Kwiecień 2024
