Szczególnie dobrze wykorzystali Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – najwięcej projektów na najwyższą kwotę dofinansowania. W sumie udało im się zdobyć ponad 1,15 mld zł na przeszło 1100 inwestycji. Zmiany widoczne są w każdej gminie i miejscowości. Dzięki dotacjom wyremontowano m.in. 120 km dróg, wybudowano 286 km sieci kanalizacyjnej i 124 km wodociągów. 10 zabytków zamieniło się w prawdziwe perełki turystyczne – np. Rynek Mariacki w Węgrowie. Dzięki środkom unijnym wzmocniła się pozycja subregionu siedleckiego jako ośrodka akademickiego – uniwersytecki Wydział Humanistyczny z Pracownią Rzeźby ma nowowczesny budynek. To także czas dużych zmian na wsi – 149 wyremontowanych i wyposażonych świetlic wiejskich, które stają się centrami kultury oraz 25 obiektów sportowych i 20 placów zabaw.

Za rozdysponowanie środków na poziomie województwa odpowiada samorząd województwa. Do wykorzystania były pieniądze zarówno na tzw. projekty twarde, czyli inwestycje widoczne gołym okiem, jak i na „projekty miękkie” – rozwijające mieszkańców tej części Mazowsza. Subregion siedlecki miał okazję korzystać m.in. z pieniędzy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-13 (RPO WM), Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (POKL) oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-13 (PROW).

Kwoty mówią same za siebie. Do mieszkańców subregionu siedleckiego trafiło z UE ponad 1,1 mld zł, z czego 906 mln zł z RPO WM (281 inwestycji) i ponad 244 mln zł z PROW (823 inwestycje). Po fundusze sięgali zarówno przedsiębiorcy (w ramach RPO WM 127 projektów na ok. 108 mln zł z UE), jak i samorządy (w ramach RPO WM 133 projekty – 709 mln zł dotacji). W PROW większość projektów realizowały samorządy.

Jednak na co dzień nie widzimy kwot, ale konkretne inwestycje – drogi, chodniki, ścieżki rowerowe, boiska, szkoły. Ogólnie dzięki aktywności samorządów w ubieganiu się o środki unijne w subregionie siedleckim przebudowanych i wybudowanych zostało prawie 120 km dróg, z czego ok. 100 km to drogi gminne, a reszta to powiatowe. Dotacja z UE przyznana przez samorząd województwa na ten cel wyniosła 286,8 mln zł. Największe dotacje drogowe zasiliły budowę wewnętrznej obwodnicy Siedlec (projektu samorządu miasta – dofinansowanie ok. 43 mln zł) oraz budowy i rozbudowy dróg wojewódzkich – dotacja na wszystkie tego typu drogi w subregionie wyniosła 138,7 mln zł.

Ze środków unijnych realizowano również inwestycje tak niezbędne do codziennego życia, jak stworzenie kanalizacji. W efekcie 178 mln zł z UE powstało 286 km sieci kanalizacyjnej i 124 km wodociągów oraz 2130 kanalizacji zagrodowych.

To również samorządy sięgały po dotacje usprawniające działalność placówek ochrony zdrowia. Przebudowany został SP ZOZ w Borowiu, a inne szpitale udało się wyposażyć w specjalistyczny sprzęt – powiatowy w Garwolinie dzięki 19 mln zł dotacji, a w Łosicach za kwotę 3,7 mln zł. Poza tym placówki z subregionu siedleckiego (np. w Sokołowie Podlaskim, w Rudce czy Łosicach) zostały dzięki środkom unijnym zinformatyzowane. Placówki samorządu województwa biorą udział w kompleksowym projekcie „E-zdrowie dla Mazowsza”, w ramach którego będą mieć spójny, ujednolicony system informatyczny. Informatyzacji będzie w ramach tego projektu poddany Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Siedlcach. W sumie na projekty związane z instytucjami ochrony zdrowia do subregionu siedleckiego trafiło prawie 39 mln zł.

Olbrzymi zastrzyk pieniędzy otrzymały instytucje kultury. Tylko z samego RPO WM do subregionu siedleckiego trafiło z UE 41,5 mln zł na inwestycje w kulturę. Dzięki temu możliwa była rewitalizacja Rynku Mariackiego w Węgrowie (14,8 mln zł). Środki unijne pozwoliły też uratować zabytkowy budynek starego szpitala w Siedlcach przy ul. Starowiejskiej 15 (5,6 mln zł). Inną ważną inwestycją, która zmieniła przestrzeń miejską była przebudowa i adaptacja budynku starego dworca PKP w Sokołowie Podlaskim przy ul. Kolejowej na potrzeby Biblioteki Miejskiej i Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta (prawie 1,5 mln zł z UE). Projektów tworzących lub modernizujących różne centra kultury było znacznie więcej – zwłaszcza z PROW. Ogólnie dzięki środkom unijnym udało się uratować 10 zabytków.

Środki unijne trafiły także do szkół. Ponad 63 mln zł dotacji pozwoliło nie tylko rozbudować uczelnie wyższe, ale też szkoły w małych miejscowościach – zwłaszcza o sale sportowe (np. w Repkach,  Bielanach Jarosławach czy w Lipnie). Możliwe było też dokończenie budowy Gimnazjum Publicznego w Kotuniu (ponad 3,5 mln zł dotacji z UE) czy budowa liceum w Kosowie Lackim (2,3 mln zł). Z prawie 25 mln zł skorzystał Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, który dzięki dotacji zbudował budynek Wydziału Humanistycznego z Pracownią Rzeźby. Prawie 12 mln zł unijnego dofinansowania pozwoliło uratować budynek przy Asłanowicza 2, który jest obecnie siedzibą nie tylko dla instytucji edukacyjnych, ale też dla Biblioteki Pedagogicznej.

Dzięki dotacjom w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki środki przyznane przez zarząd województwa wsparły również najmłodszych – w subregionie siedleckim w projektach edukacyjnych wzięło udział 45 przedszkoli, dzięki czemu 2591 dzieci w wieku 3-5 lat z placówek na terenach wiejskich uczestniczyło w różnych zajęciach edukacyjnych. W projektach edukacyjnych brało udział również 139 szkół (różnego typu) – z czego aż 124 to placówki z terenów wiejskich. Poza tym 68 placówek kształcenia zawodowego wykorzystało środki unijne do wdrożenia programów rozwojowych, przy czym 20 z nich współpracowało w tym zakresie z przedsiębiorstwami. Dzięki takim programom 2688 uczniów brało udział w stażach i praktykach (najwięcej w powiecie mińskim – 933 osób i w powiecie garwolińskim – 197 osób).

Liderzy

Trudno mówić o liderach, bo specyfika i potrzeby każdego samorządu są inne. Analizując jednak środki zdobyte przez samorządy w przeliczeniu na jednego mieszkańca, liderem okazuje się gmina Przesmyki*. Na rzecz swoich mieszkańców pozyskała 3,3 tys. zł na 1 mieszkańca. Dzięki tym środkom zmodernizowała szkoły w gminie (4,8 mln zł wsparcia) oraz zrealizowała bardzo ważny projekt dotyczący energii solarnej. Samorząd Przesmyk sięgnął również po unijne dotacje przy budowie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz modernizacji świetlic wiejskich. Również gminie Sabnie udało się zdobyć dużą kwotę: 3,1 tys. zł na 1 mieszkańca. Największy projekt dotyczył budowy zbiornika retencyjnego Niewiadoma (12 mln zł z UE). Poza tym ze środków w ramach PROW w kilku miejscowościach gminy została wykonana sieć wodociągowa.

 

* Do podsumowania brane były kwoty dotacji uzyskanych przez samorządy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (per capita).

Inf.  pras.

[MSz]