Przypomnijmy, nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym, procedowana aktualnie w Sejmie zakłada, że od 1 stycznia 2022 r. stawki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie wzrosną o 10 proc., a minimalna stawka akcyzy na papierosy wzrośnie ze 100 proc. do 105 proc. całkowitej kwoty akcyzy, naliczanej od ceny równej średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów. W ustawie zapisano także harmonogram tzw. „kroczącej akcyzy” na kolejne 5 lat. W latach 2023-2027 podatek na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie będzie rósł corocznie o 5 proc., a w wypadku papierosów, tytoniu do palenia, cygar i cygaretek oraz wyrobów nowatorskich i suszu tytoniowego – co roku o 10 proc.

Ustawa budzi niemało emocji, z uwagi na zarzucany przez senatorów, opozycję i obserwatorów fiskalny charakter ustawy oraz brak konstytucyjności i regulacji. Według opinii parlamentarzystów sprowadza się on do łamania zasad równości podatkowej podmiotów, bowiem z akcyzy zwolnieni zostali producenci cydru i perry, a także m.in. do nieprzestrzegania zasady vacatio legis– biorąc pod uwagę proces legislacyjny i zapisany w ustawie 1 stycznia 2022 r., gdy przepisy mają zacząć obowiązywać. Zastosowanie w praktyce jej zapisów przez przedsiębiorców trudno będzie zrealizować. Ustawa jest odbierana przede wszystkim jako stricte fiskalna regulacja mająca na celu pozyskanie dodatkowych środków do budżetu, nie określając choćby wysokości i poziomu tych środków z przeznaczeniem na profilaktykę i cele zdrowotne. Po tym jak Senat odrzucił ustawę, trafiła ona do sejmowej Komisji Finansów Publicznych – ta zaopiniowała uchwałę izby wyższej negatywnie. O tym, czy ustawa ostatecznie zostanie przegłosowana zdecyduje dzisiejsze posiedzenie w Sejmie.

Eksperci wskazują na szereg problemów gospodarczych, jakie niesie „krocząca akcyza”. Ceny napojów alkoholowych wzrosną na skutek wyższej akcyzy. W rezultacie prognozowany jest spadek popytu, co nie oznacza wcale mniejszego spożycia alkoholi, ale przeniesienie sprzedaży do szarej strefy. Mniejszy popyt na produkty z legalnego źródła, przełoży się na mniejszą produkcję i spadek zapotrzebowania na surowce rolne.  

Propozycja uderzyć ma więc nie tyle w branżę zajmującą się produkcją alkoholi, co także na współpracujące z nią polskie rolnictwo i sadownictwo. Na związek pomiędzy branżą a rolnictwem zwraca uwagę dr hab. Piotr Gołasa, kierownik zakładu finansów publicznych, bankowości i prawa w Instytucie Ekonomii i Finansów w SGGW:  „Przemysł spirytusowy to ważny partner dla rolnictwa. Dane pokazują, że rocznie polskie gorzelnie przerabiają ok. 50 tys. ton ziemniaków i ok. 750 tys. ton zboża. To duży rynek zbytu na płody rolne dla branży spirytusowej i piwowarskiej”. I dodaje, że „rolnictwo i sadownictwo są szczególnie wrażliwe na wszelkie turbulencje – nie tylko te związane ze skutkami pogody (klęski urodzaju i nieurodzaju), ale również na zmiany prowadzonej polityki rolno-podatkowej” – zaznacza ekspert SGGW.

Niepokoją też obawy o poziom inflacji w Polsce. Zjawisko to występuje na niespotykanym od ponad 20 lat poziomie. Według danych GUS, w listopadzie inflacja w Polsce wyniosła 7,7 proc. Niestety planowana podwyżka akcyzy sprawi, że jej wartość jeszcze wzrośnie. Co do samej akcyzy na alkohole, to bez planowanej podwyżki jest ona obecnie jedną z najwyższych (40 proc.) nie tylko wśród krajów UE, jak np. Niemcy, ale także w porównaniu np. z Ukrainą. Jej podniesienie tylko spotęguje nielegalny obrót wyrobami spirytusowymi wewnątrz kraju oraz import zza wschodniej granicy. O tym czy ostatecznie przeważą cele fiskalne, czy jednak interes gospodarczy, przekonamy się już wkrótce.

inf. pras [ja]