O przetargach na dzierżawę ziemi z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa Andrzej Ilczuk rozmawiał z Mirosławem Borzymem zastępcą dyrektora Departamentu Gospodarowania Zasobem KOWR. Dyrektor Mirosław Borzym podkreślił, że osoby fizyczne, które chcą zostać dzierżawcami gruntów rolnych Skarbu Państwa muszą spełniać poniższe wymagania:
• Od co najmniej 5 lat zamieszkują w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, zaś nieruchomość wystawiana do przetargu położona jest w gminie zamieszkania rolnika lub w gminie graniczącej z tą gminą.
• Posiadają kwalifikacje rolnicze.
• Osobiście prowadzą gospodarstwo rolne, o powierzchni łącznej mniejszej niż 300 ha użytków rolnych, przez okres co najmniej 5 lat (wymóg ten nie dotyczy rolników, którzy w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy nie ukończyli 41 roku życia).
• Złożyły wszystkie wymagane dokumenty wymienione w ogłoszeniu przetargu w terminie i miejscu podanym w ogłoszeniu.
• Zostały zakwalifikowane do przetargu przez komisję przetargową KOWR.
• Wpłaciły wadium w wysokości i terminie podanym w ogłoszeniu przetargu oraz stawiły się na przetarg, jeśli przetarg ma formę licytacji.
Poza osobami spełniającymi ww. wymagania w przetargach ograniczonych do rolników indywidualnych powiększających swoje gospodarstwa rodzinne w tych przetargach mogą brać udział również osoby, które nie spełniają jedynie wymogu dotyczącego 5-letniego okresu osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego w przypadku gdy: - w dniu ogłoszenia wykazu mają nie więcej niż 40 lat,
- realizują warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy, w ramach Programu Rozwoju obszarów Wiejskich.
W przetargach ograniczonych nie mogą natomiast uczestniczyć osoby, które:
• mają zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR, SP, samorządów, ZUS lub KRUS, czyli zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskały one przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu
• władają lub władały nieruchomościami Zasobu WRSP bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR/ANR nieruchomości tych nie opuściły,
• kiedykolwiek nabyły z Zasobu WRSP nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha użytków rolnych, przy czym do powierzchni tej wlicza się powierzchnię użytków rolnych, które zostały nabyte z Zasobu, a następnie zbyte, chyba że zbycie nastąpiło na cele publiczne, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami,
• (dotyczy osób które po dniu 29.04.2016 r. nabyły nieruchomości Zasobu WSRP w ramach pierwszeństwa nabycia lub w przetargu ograniczonym lub z rozłożeniem ceny sprzedaży na raty) naruszyły chociażby jedno z postanowień umowy sprzedaży,
• w dniu opublikowania wykazu nieruchomości przeznaczonych do dzierżawy, posiadały udziały lub akcje w spółkach prawa handlowego będących właścicielami nieruchomości rolnych lub w spółce zależnej lub dominującej w stosunku do takiej spółki, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu na rynku giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
• KOWR może zastrzec, że ta sama osoba nie może brać udziału w więcej niż jednym przetargu ograniczonym, w przypadku gdy w jednym z przetargów osoba ta została wyłoniona jako kandydat na dzierżawcę, a poszczególne przetargi zorganizowano w celu dzierżawy wydzielonych przed przetargami części nieruchomości Zasobu lub kilku nieruchomości Zasobu znajdujących się na terenie jednego obrębu ewidencyjnego.
Mirosław Borzym zauważył, ze Dyrektor Generalny KOWR wprowadził jednolite zasady oceny ofert dla całego kraju. Kryteria nr 1–5, mają charakter obligatoryjny i muszą być stosowane w każdym województwie. Można, w uzgodnieniu z działającą przy Oddziale Terenowym Radą Społeczną, wprowadzić także dodatkowe szóste kryterium.
1) Odległość działki, na której znajduje się adres zameldowania na pobyt stały oferenta od nieruchomości Zasobu albo odległość nieruchomości rolnej, w skład której wchodzą użytki rolne, od nieruchomości Zasobu będącej przedmiotem przetargu – liczba punktów 10
Pomiaru o którym mowa w kryterium, dokonuje KOWR w linii prostej na podstawie mapy cyfrowej, od najbliżej wysuniętej granicy działki, na której znajduje się od co najmniej 12 miesięcy przed datą publikacji ogłoszenia przetargu, adres stałego zameldowania oferenta albo od najbliżej wysuniętej granicy działki, w skład której wchodzą użytki rolne, wchodzącej w skład gospodarstwa oferenta.
2) Powierzchnia użytków rolnych nabytych lub dzierżawionych z Zasobu przez rolnika i jego małżonka – liczba punktów 20 (kryterium uwzględniające regionalną strukturę obszarową gospodarstw rolnych w danym województwie);
Oferenci którzy osobiście lub ich małżonek na dzień składania ofert kiedykolwiek nabyli lub są dzierżawcami użytków rolnych z Zasobu o łącznej powierzchni mniejszej lub równej 1,5-krotności średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w danym województwie (według danych ARiMR za poprzedni rok) — otrzymują maksymalną ilość punktów. Pozostali uczestnicy przetargu którzy osobiście lub ich małżonek na dzień składania oferty kiedykolwiek nabyli lub są dzierżawcami użytków rolnych z Zasobu o łącznej powierzchni większej niż 1,5-krotność ww. średniej (nie więcej jednak niż 300 ha minus powierzchnia UR przeznaczona do dzierżawy) - otrzymują liczbę punktów proporcjonalną do powierzchni podanej w ofercie.
3) Intensywność produkcji zwierzęcej w gospodarstwie oferenta – liczba punktów 10;
Ocena dokonywana jest na podstawie obsady inwentarza żywego w sztukach dużych [Dużych Jednostkach Przeliczeniowych - DJP] w przeliczeniu na 1 ha UR, według średniorocznej obsady w poprzednim roku.
Przyszły dzierżawca zobowiązany będzie w umowie dzierżawy, do prowadzenia produkcji zwierzęcej i utrzymania nie mniej niż 80% średniorocznego stanu inwentarza żywego w DJP
4) Kryterium wieku – liczba punktów 10;
Osoba, która w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy ma nie więcej niż 40 lat (nie ukończyła 41 lat) otrzymuje maksymalną liczbę punktów. Osoba, która w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy ukończyła już 65 lat (od dnia następnego od daty urodzenia) - otrzymuje zero punktów. Pozostali uczestnicy przetargu, otrzymują liczbę punktów proporcjonalną do wieku.
5) Powierzchnia użytków rolnych, stanowiących dzierżawę, użytkowanie wieczyste i własność rolnika i jego małżonka - liczba punktów 30 (kryterium uwzględniające regionalną strukturę obszarową gospodarstw rolnych w danym województwie)
Kluczowe są tu pojęcia:
- Powierzchnia preferowana – przyjmuje się ją na poziomie 3-krotności średniej powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym w danym województwie, z tym że w województwach, w których ta średnia była niższa niż 10 ha, przyjmuje się Pp = 30 ha.
- Powierzchnia nieruchomości wystawianej do przetargu, wyrażona w hektarach użytków rolnych.
- Pmax - powierzchnia użytków rolnych największego gospodarstwa, którego posiadający je rolnik mógłby uczestniczyć w przetargu ograniczonym (Pmax = 300 ha – P)
Maksymalną liczbę punktów otrzymują rolnicy których powierzchnia UR stanowiących dzierżawę, użytkowanie wieczyste i własność rolnika i jego małżonka, mieści się w przedziale od co najmniej 1 ha do powierzchni preferowanej (Pp).
Oferty, których powierzchnia UR stanowiących dzierżawę, użytkowanie wieczyste i własność rolnika i jego małżonka, mieści się w przedziale powyżej powierzchni preferowanej (Pp) i mniej niż Pmax, otrzymują proporcjonalną liczbę punktów.
Zero punktów otrzymują oferty, w których powierzchnia UR stanowiących dzierżawę, użytkowanie wieczyste i własność rolnika i jego małżonka wynosi Pmax.
6) Kryterium uwzględniające warunki regionalne uzgodnione z Radą Społeczną – liczba punktów 10; kryterium możliwe do wprowadzenia, jako dodatkowe.
Dyrektor Mirosław Borzym podkreślił, że to wspomniane kryteria decydują o tym kto zostanie dzierżawca gruntu z Zasobu Własności Rolnej Skarbu państwa. czynsz dzierżawny jest bowiem ustalany w drodze rozporządzenia przez Ministerstwo Rolnictwa. Wysokość czynszu ma znaczenia tylko przy przetargach licytacyjnych.
Według stanu na dzień 30 września 2021 r. w ogólnej powierzchni gruntów Zasobu WRSP pozostawało do rozdysponowania 164,8 tys. ha. Dokonana w jednostkach terenowych szacunkowa ocena przydatności tych gruntów do różnych celów (wg stanu na wrzesień 2021 r.) wskazała, że znaczna ich część gruntów (ok. 71%) może być sprzedana lub wydzierżawiona kontrahentom KOWR na cele związane z produkcją rolną z tym, że większość z tych gruntów cechuje niska przydatność rolnicza oraz znaczne rozdrobnienie.
Kolejne grunty (ok. 17%) określono jako kwalifikujące się do wykorzystania w celach nierolniczych – zwłaszcza pod zalesienia i budownictwo, a także na cele rekreacji i związane z ochroną przyrody.
Dla pozostałych gruntów (ok. 12%) nie zdefiniowano możliwych kierunków ewentualnego wykorzystania.
Ocenia się, że znaczna część tych gruntów charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem oraz innymi niekorzystnymi cechami - np. nieuregulowane stosunki wodne, zakamienione, położone na skarpach czy urwiskach.
AI/DW
Maj 2022
