- Udostępniamy za darmo pełne tłumaczenia trzech książek oraz pierwszą część750-stronicowej Księgi Pamięci. Jeżeli uda nam się zebrać środki, przetłumaczymy kolejne części tej książki – zapewnia Katarzyna Markusz, inicjatorka projektu i prezeska Fundacji Gszarim. – W ten sposób łączymy obecnych mieszkańców miasta z ludźmi, którzy mają tu swoje korzenie, a mieszkają dziś gdzie indziej. Dbamy o wspólną historię, pokazujemy, że jest ona ważna i że chcemy o niej rozmawiać.
Księga Pamięci Sokołowa Podlaskiego została wydana pierwotnie w Tel Awiwie w 1962 r. Jest ona najobszerniejszą ze wszystkich książek, które na temat żydowskiego Sokołowa do tej pory zostały przetłumaczone. Na ponad 750 stronach opisano życie i zagładę żydowskiej społeczności w tym mieście. Autorzy przybliżają czytelnikom szczęśliwe, beztroskie dni oraz momenty grozy i bólu. Jest to jedyne w swoim rodzaju świadectwo napisane przez rodowitych sokołowian, którzy tworząc swoje teksty wystawili niezniszczalny pomnik nieistniejącej społeczności żydowskiej w mieście.
Jest to księga o tym, jak żyły pokolenia sokołowskich Żydów, o ich marzeniach i udrękach, o ludziach tu mieszkających: o Żydach religijnych i niereligijnych, o robotnikach i uczonych, inteligentach, handlarzach i kupcach. Także o miejscach: domach modlitwy, synagogach, klubach młodzieżowych i partyjnych lokalach, o świętach i uroczystościach obchodzonych z wielkim rozmachem, o ideach i ruchach społecznych.
- Każdą przetłumaczoną książką dokładamy małą cegiełkę do poznawania przez mieszkańców tak ważnej dla nich historii ich małych ojczyzn. Miejsca, w których wyrośli i które ich ukształtowały, zyskują zupełnie inny koloryt i okazują się być centrum świata nie tylko dla jej teraźniejszych mieszkańców, ale także dla żyjącej tam od stuleci społeczności żydowskiej. Tylko dzięki odkrywaniu tej historii, która powinna stać się stałym elementem edukacji szkolnej, możemy wychować otwarte, tolerancyjne i mądre społeczeństwo - zaznacza dr Agata Reibach, autorka przekładu z jidysz. - Sto lat temu Sokołów tętnił tak barwnym życiem, jakie trudno dziś sobie wyobrazić. Dzięki temu projektowi, przywracamy pamięć o ludziach, którzy mieli zostać na zawsze wymazani ze wspólnych dziejów – mówi Katarzyna Markusz, która na podstawie informacji z Księgi Pamięci nakręciła krótki film dotyczący Sokołowa. Można go obejrzeć na stronie https://youtu.be/Uh5Yggckj3I
Projekt został wsparty przez prywatnych darczyńców oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny.
KG/Js