Palenie tytoniu niezmiennie pozostaje jedną z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Co roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce ok. 50 tys. osób. Na początku lat 80. XX w. paliło 62,2 proc. mężczyzn powyżej 15. roku życia i 30,3 proc. kobiet w tym wieku. Obecnie jest to odpowiednio 33,8 oraz 19,6 proc. Światowa epidemia tytoniu zabija prawie 6 milionów ludzi każdego roku, z czego 600 tys. to osoby niepalące narażone na wdychanie dymu tytoniowego. Według danych WHO jeden na dziesięć papierosów wypalanych na świecie pochodzi z czarnego rynku. Światowa epidemia tytoniu zabija prawie 6 milionów ludzi każdego roku, z czego 600 tys. to osoby niepalące narażone na wdychanie dymu tytoniowego. Nielegalny handel wyrobami tytoniowymi nie tylko zaognia światową epidemię tytoniu i powiększa powiązane z nią konsekwencje zdrowotne, ale ma także wpływ na bezpieczeństwo poprzez finansowanie zorganizowanej przestępczości. Nielegalne wyroby tytoniowe zachęcają młodych ludzi do eksperymentowania i korzystania z tytoniu, ponieważ są tańsze. Nielegalny handel umacnia korupcję i osłabia dobre rządy, a także zabiera państwu przychód, który mógłby w innym razie być przeznaczony na zapewnianie usług publicznych, zamiast trafiać w ręce przestępców. Jak podaje WHO, koncerny tytoniowe wykorzystują dziury w systemach kontroli tytoniu i biorą udział w nielegalnym handlu wyrobami tytoniowymi.
Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu nielegalny obrót określa jako „wszelkie praktyki lub postępowanie zabronione przepisami prawa, związane z produkcją, przewozem, odbiorem, posiadaniem, dystrybucją, sprzedażą lub kupnem, łącznie z wszelkimi praktykami lub postępowaniem, których zamiarem jest ułatwienie takiego działania”.
Jednocześnie Strony Konwencji uznają, że „usunięcie wszelkich form nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi, łącznie z przemytem, nielegalną produkcją i podrabianiem, jak również opracowanie i wprowadzenie w życie przepisów prawa krajowego w tym zakresie (...) stanowią istotne elementy działań na rzecz ograniczenia użycia tytoniu”.
Również w Polsce istnieje problem handlu papierosami z nielegalnego źródła. Z badań GATS (2009-2010) wynika, iż w sumie 8,5% osób palących codziennie, pali papierosy pochodzące z nielegalnego źródła. Zgodnie z przewidywaniami szacunki różnią się w zależności od zamieszkiwanego regionu kraju, przy czym najwyższe odsetki zanotowano w regionie wschodnim (15,5%) i północnym (13,0%). Są to tereny położone wzdłuż granicy z Ukrainą, Białorusią i Rosją, gdzie ceny papierosów są znacznie niższe niż w Polsce.
Więcej informacji można znaleźć na następujących stronach internetowych:
www.jakrzucicpalenie.pl
www.zatrzymacprzemyt.pl
(Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sokołowie Podlaskim)
KSkib/Sokołów Podlaski/DJ
Kwiecień 2024
