Następnie odbyła się uroczystość odsłonięcia tablic upamiętniających rodzinę Lubkiewiczów oraz innych mieszkańców tej miejscowości, którzy w czasie okupacji pomagali Żydom.
Leon i Marianna Lubkiewiczowie oraz Stefan, syn Leona z pierwszego małżeństwa, byli piekarzami z Sadownego. Zostali zastrzeleni przez niemieckich żandarmów 13 stycznia 1943 roku po tym, jak Leon Lubkiewicz sprzedał chleb dwóm żydowskim sąsiadkom WIĘCEJ
Odsłonięcia pomnika i tablicy przy ul. Mazowieckiej, upamiętniających Lubkiewiczów dokonały Magdalena Gawin, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Grażyna Olton, wnuczka Lubkiewiczów (na zdjęciu).
Podczas uroczystości premier Mateusz Morawiecki podkreślał, że w czasie II wojny światowej mieszkańcy powiatu węgrowskiego zdali egzamin z człowieczeństwa, pomagając Żydom. Premier zwracał uwagę, że należy przywracać prawdę o realiach, jakie panowały w czasie okupacji niemieckiej na ziemiach polskich. "Żyd, który spotkał Niemca, stawał się martwym Żydem, a Żyd, który spotkał Polaka, miał szansę przeżyć. I wszyscy Żydzi, którzy przeżyli II wojnę światową, w mniejszym lub większym stopniu przeżyli ją dzięki tym bochenkom chleba, dzięki schronieniu, którego udzielali im ich polscy sąsiedzi" - powiedział premier Morawiecki. Mówił on również o znaczeniu pamięci o bohaterach z czasów okupacji. „My, Polacy, dzisiaj, na pamięci państwa Lubiewiczów, na pamięci milionów Polaków, którzy walczyli, którzy cierpieli, którzy ratowali w czasie okrutnej, niemieckiej nocy swoich żydowskich sąsiadów, na pamięci wielkiej historii Polski, na tym fundamencie budujemy wielkiej jasne domy, budujemy wielką, jasną Polskę” - powiedział szef rządu.
List od Prezydenta RP Andrzeja Dudy odczytał Andrzej Dera, sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta.
Z kolei Posłanka Teresa Wargocka odczytała list od Marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego.
Wicemarszałek Senatu Maria Koc dziękowała uczestnikom i organizatorom uroczystości, ale przede wszystkim mieszkańcom Sadownego za kultywowanie pamięci o bohaterach II wojny światowej.
Kolejnym punktem programu było odsłonięcie tablicy poświęconej mieszkańcom Sadownego, ratującym Żydów. Tablica została umiejscowiona na Placu Kościelnym przy ul Kościuszki.
W uroczystościach wzięli udział obok Premiera Mateusza Morawieckiego: Magdalena Gawin, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojciech Kozłowski Dyrektor Instytutu Pileckiego, współorganizatora uroczystości, posłanka Teresa Wargocka, Grażyna Olton - wnuczka Lubkiewiczów, Ministrowie Andrzej Dera, Krzysztof Tchórzewski, Jacek Sasin, Marek Suski oraz władze samorządowe Województwa, Miasta i Powiatu.
Sadowne, położone w powiecie węgrowskim, było w czasie II wojny światowej jedną z miejscowości, które aktywnie włączyły się w pomoc polskim obywatelom pochodzenia żydowskiego. Tuż przed wojną we wsi mieszkało blisko 400 Żydów. Sadowne leżało na trasie do obozu zagłady w Treblince, największego miejsca Holokaustu w Generalnym Gubernatorstwie.
Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką został ustanowiony z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy w ubiegłym roku. Data wybrana na dzień obchodów - 24 marca - jest symboliczna. Tego dnia w 1944 roku dokonano egzekucji na rodzinie Ulmów. Niemiecka żandarmeria zamordowała wówczas Józefa Ulmę, jego ciężarną żonę Wiktorię i sześcioro ich małoletnich dzieci oraz ośmioro ukrywanych przez nich Żydów z rodzin Didnerów, Grünfeldów i Goldmanów.
źródło: IAR, TVP Info, Twitter
fot.: KSkib
EŁ