Przeczytaj...

drukuj Prześlij znajomemu zgłoś błąd archiwum Cofnij
util util util

NAUKA I RELIGIA O POWSTANIU WSZECHŚWIATA- Zagadnienia światopoglądowe.
2011-08-12 17:44:42 Artykuł czytany 27514 razy


W publikacji z dnia 2 maja 2011 r. zachęcałem ludzi myślących, młodych i dorosłych, do wypracowywania w sobie światopoglądu „globalnego”, całościowego, opartego na rozumie i wierze. Zachęta ta opiera się na encyklice „Fides et ratio” papieża bł. Jana Pawła II. Twierdzi on, że „rozum i wiara są jak dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy”.


Tymi dwoma równoległymi torami, nauki i religii, pragnę poprowadzić Czytelników w prezentowanym, krótkim opracowaniu kilku podstawowych zagadnień światopoglądowych. Cytuję w nich wypowiedzi uczonych z różnych dziedzin: antropologów, astronomów, biologów, filozofów, fizyków, kosmologów, paleontologów, przyrodników i teologów, zarówno polskich jak i zagranicznych. Z wypowiedziami tymi konfrontuję teksty z Pisma Świętego i dokumentów Urzędu Nauczycielskiego Kościoła. Pozwoli to Czytelnikom dojść do poznania pełnej prawdy i wyciągnięcia odpowiednich wniosków.
Jeśli Czytelnicy zechcą poszerzyć wiadomości na dany temat, mogą sięgnąć po literaturę podaną na końcu każdego opracowania.

1. Już mędrcy i filozofowie starożytni interesowali się tym problemem i na pytanie: skąd wziął się świat, dawali różne odpowiedzi. Tales z Miletu twierdził, że świat powstał z wody, Anaksymander początek wszechrzeczy widział w jakiejś bezkresnej materii, Anaksymenes uważał za tworzywo wszechrzeczy powietrze, z którego powstały rzeczy przez rozrzedzanie i kondensacje. Heraklit z Efezu twierdził, że świat powstał z ognia. Ksenofanes uważał ziemię za początek, z którego powstaje wszystko. Atomiści szkoły abderyckiej: Leucyp i Demokryt za podstawę ewolucji kosmicznej przyjmowali nieskończoną ilość wiecznie istniejących atomów.
Pytanie o powstanie świata podejmowali także uczeni czasów nowożytnych.


2. „Wszechświat ma pewną strukturę, pewien architektoniczny plan, według którego działa (...) Wszechświat ma pewien program, według którego funkcjonuje, a uczeni starają się tę strukturę, czy ten program rozszyfrować, złamać kosmiczny kod i często im się to udaje. Pewne spójne fragmenty kosmicznego kodu, które udało się odszyfrować, nazywamy prawami przyrody. Większe fragmenty, które składają się z wielu praw i układają w większą całość nazywamy - bardziej ambitnie - naukowymi teoriami” -pisze Michał Heller, polski fizyk, laureat Nagrody Templetona w 2008 r.
Historia nauki odnotowała wiele hipotez i teorii naukowych na temat powstania Wszechświata. Wśród nich najbardziej znane to teoria Laplace’a, Jeansa, Schmidta, Hoyle-Bondiego-Golda. Teorie te starały się, zgodnie z prawami fizyki i mechaniki, wyjaśnić powstanie Wszechświata i prawa, którymi on się rządzi. Miały one charakter hipotetyczny. Jedni uczeni pracowali nad uzasadnieniem swych teorii, inni nad ich sprawdzaniem. Wszystkie powyższe teorie nie zostały przez uczonych uznane za wiarogodne.
Dotychczas utrzymała się teoria Prawybuchu (Big – Bang) i ciągłej ewolucji Wszechświata, którą wysunął uczony belgijski Georges Lemaître w r.1929. Stworzył on hipotezę atomu pierwotnego, w której po raz pierwszy w dziejach kosmologii, usiłował opisać całościową historię Wszechświata od Wielkiego Wybuchu do chwili obecnej. Analizował mechanizmy opisujące tworzenie się galaktyk w ekspandującym Wszechświecie. Ostatnie osiągnięcia radioastronomii dają wyniki potwierdzające tę hipotezę, np. promieniowanie tła, przenikające całą przestrzeń kosmiczną Wszechświata. Nie pochodzi ono od żadnego konkretnego źródła na niebie lecz całe niebo „świeci” nim jednostajnie. Odkryto, że owo reliktowe promieniowanie tła to poruszające się swobodnie w przestrzeni kosmicznej fotony o temperaturze około 2,7° K.
Co spowodowało Wielki Wybuch? Co było jego przyczyną? A może był on bez przyczyny? Czy możliwe jest wyobrażenie sobie Wybuchu bez przyczyny, skoro w całym Wszechświecie odkrywamy powiązania przyczynowo-skutkowe?
Od Wielkiego Wybuchu Wszechświat zaczął się rozszerzać, i na tej podstawie współczesna kosmologia mówi wyraźnie o jego początku: jeżeli Wszechświat zaczął się rozszerzać w czasie, zaczął także istnieć w czasie. Obliczono tzw. „moment zerowy” Wszechświata na czternaście miliardów lat wstecz. Moment ten stanowi początek ewolucji kosmicznej.
Na temat przyczyny, sprawcy tego początku, nauka nie zabiera głosu, nie jest bowiem w stanie ustalić jej empirycznie. Przyczyna musiała jednak istnieć, skoro istnieje skutek. W ten sposób „nauka doprowadza do progu metafizyki”- uważa E. Bone, przyrodnik.
„Jeśli chcemy doszukiwać się przyczyny Wielkiego Wybuchu, musi mieć ona charakter pozafizyczny” - twierdzi fizyk P. Davies.
W czasie pierwszych ułamków sekundy swego istnienia Wszechświat naznaczony był chaosem i gorącem (panowała w nim temperatura rzędu ponad sto miliardów miliardów miliardów stopni).
A co było później? „Wszechświat, zrodzony z niczego, gwałtownie wyrwał się z pierwotnego chaosu stwarzając uporządkowane struktury (...) Wydaje się iż wszystko odbyło się tak, jakby od samego początku logika tego Wszechświata była nie do uniknięcia, tak jakby od samego początku dysponował on bardzo szybko wszelkimi czynnikami i sposobem swej organizacji, które miały w ciągu najbliższych milionów lat nadawać mu ład i harmonię (...) Logika świata wydaje się dla nas rzeczywista, lecz jej sens wymyka się nam, podobnie jak same tajemnicze narodziny Wszechświata” -pisze R. Clarke.

Uczeni twierdzą, że bezwładna, pozbawiona formy materia, nie mogła sama z siebie rozwinąć się w znany nam, uporządkowany Wszechświat, który nie istniał przed Wielkim Wybuchem.

3. Dalsze tłumaczenie przejmuje filozofia i teologia. Na temat przyczyny powstania Wszechświata mówi Biblia: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię” (Księga Rodzaju 1,1).
Stworzenie jest to powołanie do bytu czegoś z nicości. Bóg, który zawsze był i jest, do istoty Boga należy bowiem istnienie (zob. Księga Wyjścia 3,14), stworzył atom pierwotny, który wybuchł, bo Stwórca tak chciał. I to jest ten „początek”, „moment zerowy”, od którego odbywa się ewolucja Wszechświata. Ewolucję tę zapoczątkował i utrzymuje nadal Stwórca. Można ją uważać za ustawiczne stwarzanie. „Dzieło stworzenia nie sprowadzało się do powołania do istnienia gotowego świata, lecz było aktem umożliwiającym ewolucję kosmosu, od Wielkiego Wybuchu aż po dzień dzisiejszy”- pisze J.G. Polkinghorne, brytyjski fizyk, laureat Nagrody Templetona w r.2002.
F. Facchini, profesor paleontologii człowieka na Uniwersytecie w Bolonii (2006 r), rozwija tę myśl: „Świat stworzony przez Boga powstał z Jego woli przejawiającej się w każdym momencie jego istnienia i rozwija się on zgodnie z własnymi mechanizmami i regułami, które - choć może nie wszystkie są nam znane - w miarę upływu czasu stopniowo dążą do realizacji Boskiego planu i stanowią dzieło Boga Stworzyciela w swojej złożonej harmonii”.
Biblia opisuje dzieło stwórcze Boga w ciągu sześciu dni – Heksaemeron. Opisu tego nie należy rozumieć dosłownie. Wśród różnych prób jego wyjaśnienia najwłaściwsza wydaje się ta, że jest to hymn pochwalny na cześć Boga Stwórcy. W hymnie tym powtarza się refren: „A widział Bóg, że były dobre” (zob. Księga Rodzaju 1,1-31).
Na innym miejscu czytamy w Biblii: „Proszę cię, synu, spojrzyj na niebo i ziemię, a mając na oku wszystko, co jest na nich, zwróć uwagę na to, że z niczego stworzył je Bóg” (Druga Księga Machabejska 7,28).
Dzieło stwarzania świata nie zostało zakończone – Bóg stwarza teraz. Kosmologia przedstawia Wszechświat w stanie ewolucji od pierwotnego atomu poprzez rozmaite ery.
Ciągłe stwarzanie świata pochodzi także z uzależnienia świata od Boga w każdej chwili istnienia.

4. Mikołaj Kopernik w czterech miejscach swego dzieła „De revolutionibus orbium coelestium - O obrotach ciał niebieskich” (l543 r) pisze, że świat zawdzięcza swe istnienie Bogu.
Isaac Newton (zm. 1727 r.) wielki fizyk, astronom i matematyk, patrząc w światła Wszechświata, napisał: „To cudowne ułożenie Słońca, planet i komet może być tylko dziełem Istoty wszechmocnej i rozumnej… Ta istota nieskończona rządzi wszystkim. Tą Istotą najwyższą, wieczną i nieskończoną jest Bóg”.
Także współcześni astronomowie i fizycy chylą czoła przed mądrością i potęgą Tego, który powołał świat do istnienia. E.Whittaker pisze: „Musiał być początek obecnego porządku kosmicznego czyli - jak byśmy to nazwali - stworzenie, i nawet możemy w przybliżeniu określić, kiedy to nastąpiło. Epokę tę możemy bez przesady traktować jako stworzenie”. Podobne stanowisko zajmuje E. Milne: „Zmuszeni jesteśmy oddać hołd uprzednio zaszłemu wydarzeniu, mianowicie samemu stworzeniu, bez którego żadne późniejsze zjawisko byłoby niemożliwe”. „Współczesna nauka zmusza nas, by uznać Stworzyciela działającego poza czasem i przestrzenią, będących częścią Jego twórczości, tak samo jak artysta-malarz jest poza swym płótnem” - pisze astronom i fizyk Jeans. A J. Kepler, astronom i matematyk, odkrywca prawa ruchu planet, wyznaje: „Zanim wstanę od stołu, przy którym przeprowadzałem badania, nie pozostaje mi nic innego jak wznieść oczy i ręce ku niebu, pokornie śląc do Stwórcy wszelkiej światłości modlitwę: Wielki jest nasz Bóg i wielka Jego moc i nieskończona Jego mądrość. Chwalcie Go w swojej mowie niebiosa i Ziemio, Słońce i Księżycu, chwal Go i ty duszo moja - Pana i Stwórcę”.
„Albert Einstein - obok Newtona chyba największy fizyk wszechczasów - mawiał, że chciałby poznać tylko jedno: zamysł, jaki miał Bóg stwarzając Wszechświat. Istotnie, stwarzając Wszechświat, Bóg miał racjonalny zamysł, plan lub projekt, wynikający z ogromnej Jego mądrości. Zamysł ten urzeczywistnił. Racjonalny plan Boga jest zawarty w strukturze Wszechświata, podobnie jak projekt architekta tkwi we wzniesionej przez niego budowli .Uczeni, choćby o tym nie myśleli, choćby nawet w to nie wierzyli, nie robią nic innego, jak tylko odszyfrowują plan Stwórcy, zawarty w Jego dziele stworzenia” - stwierdza M. Heller.
Ostatnio pojawiła się w nauce hipoteza wielu Wszechświatów, ale „wszechmoc Boża może powołać do bytu zarówno jeden Wszechświat, jak i nieskończenie wiele Wszechświatów. Hipoteza ta ukazuje wielkość i wszechmoc Boga” (M.Heller), bowiem Bóg - Stwórca jest Duchem nieskończenie mądrym i potężnym.

5. Pogląd nauki i religii katolickiej na powstanie Wszechświata jest zbieżny i komplementarny. Potwierdzają to także dokumenty urzędowe Kościoła.
Katechizm Kościoła Katolickiego, ogłoszony w r.1992 przez papieża bł. Jana Pawła II, podaje:
„Zagadnienie początków świata i człowieka jest przedmiotem licznych poszukiwań naukowych, które wspaniale wzbogaciły naszą wiedzę o wieku i wymiarach Wszechświata, o powstawaniu form żywych, o pojawieniu się człowieka. Odkrycia te skłaniają nas do coraz głębszego podziwu dla wielkości Stwórcy, do dziękczynienia za wszystkie Jego dzieła oraz za rozum i mądrość, jakich udziela On uczonym i badaczom. Mogą oni powiedzieć za Salomonem: 'On dał mi bezbłędną znajomość rzeczy: poznać budowę świata i siły żywiołów (...) pouczyła mnie bowiem mądrość - sprawczyni wszystkiego' (Mdr 7,17-21)” (n.283).
„Wierzymy, że Bóg, aby stwarzać, nie potrzebuje niczego istniejącego wcześniej ani żadnej pomocy. Stworzenie nie jest także emanacją substancji Bożej. Bóg stwarza w sposób wolny z niczego” (n.296).
„Jedynym powodem, dla którego Bóg stwarza, jest Jego miłość i dobroć: 'Kluczem miłości otworzył swoją dłoń, by dokonać dzieła stworzenia'- św. Tomasz z Akwinu. Sobór Watykański I wyjaśnia: 'Jedyny i prawdziwy Bóg, w swojej dobroci i swoją wszechmocną potęgą, nie dla powiększenia lub osiągnięcia własnego szczęścia, ale dla objawienia swojej doskonałości przez dobra, jakich udziela stworzeniom, całkowicie wolną decyzją, od początku czasu, stworzył z nicości dwa rodzaje stworzeń: stworzenia duchowe i materialne” (n.293)
„Po stworzeniu Bóg nie pozostawia stworzenia samemu sobie. Nie tylko daje mu byt i istnienie, ale w każdej chwili podtrzymuje je w istnieniu, pozwala mu działać i prowadzi je do jego celu. Uznanie tej pełnej zależności od Stwórcy jest źródłem mądrości i wolności, radości i ufności: 'Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, byłbyś tego nie uczynił. Jakżeby coś trwać mogło, gdybyś Ty tego nie chciał? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał? Oszczędzasz wszystko, bo to wszystko Twoje, Panie, miłośniku życia!' (Mdr 11,24-26)” (n.301).
Poza tym: „Porządek i harmonia świata stworzonego wynikają z różnorodności bytów oraz związków, jakie istnieją między nimi. Człowiek odkrywa je stopniowo jako prawa natury. Budzą one podziw uczonych. Piękno stworzenia jest odbiciem nieskończonego piękna Stwórcy. Powinno budzić szacunek i zachęcać do poddania Bogu rozumu i woli człowieka” (n.341).
Wiara więc „w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi” jest rozumna, racjonalnie uzasadniona.
I na zakończenie oddajmy głos fizykowi J.G. Polkinghorne, który pisze: „Zadziwiający fakt, że nauka pozwala nam wniknąć w rozumną strukturę świata, a gwałtownie domaga się wytłumaczenia głębszego niż to, którego ona sama jest w stanie dostarczyć. Religia, o ile ma poważnie traktować wyznawaną przez siebie prawdę o stworzeniu świata przez Boga, musi okazać dość pokory, by móc uczyć się od nauki jaki ten świat jest (...) Obie dziedziny potrzebują się nawzajem”.

Do zagadnień światopoglądowych należy także powstanie życia na Ziemi. Będzie to tematem następnych naszych rozważań.

Ks. dr Stanisław Kisiel
Siedlce, dnia 12 sierpnia 2011r.

LITERATURA:
H. Bondi: Kosmologia. Warszawa 1965; F. Hoyle: Granice astronomii. Warszawa 1967; W. Zonn: Kosmologia współczesna. Warszawa 1968; Wł. Tatarkiewicz: Historia filozofii. Tom 1. Wyd. 7. Warszawa 1970; S. Mazierski: Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej. Poznań 1972; K. Kłósak: Teoria ekspansji przestrzennej Wszechświata a zagadnienie istnienia Boga. W: Studia z filozofii Boga. Tom 3. Warszawa 1977; M. Heller: Powstanie świata. Kraków 1976; Ewolucja kosmosu i kosmologii. Warszawa 1985; Podglądanie Wszechświata. Kraków 2008; Jan Paweł II: Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela. Watykan 1987; Encyklika „Fides et ratio”. Watykan 1995; S. Piotrowski (red.): Astronomia popularna. Wyd. 3. Warszawa 1990; G. V. Coyne, A. Omizzolo: Podróż przez Wszechświat. Poszukiwanie sensu przez człowieka. Kraków 2003; E. Bone: Bóg - niepotrzebna hipoteza? Wiara a nauki przyrodnicze. Kraków 2004; Encyklopedia Katolicka. Lublin 2004. Tom 10, s.734-735; Z. Kijas: Początki świata i człowieka. Kraków 2004; R. Clarke: Nowe tajemnice Wszechświata. Kraków 2005; F. Facchini: Przygoda człowieka. Przypadek czy stworzenie? Kraków 2008; J.C. Polkinghorne: Jeden świat. Wzajemne relacje nauki i teologii. Kraków 2008; Nauka i stworzenie. Kraków 2008; A. Mc Grath: Nauka i religia. Kraków 2009.


fot.: www.morguefile.com
autor: CarmemLucia

wykop

Komentarze

  • Odpowiedź
    2020-11-30 14:02:55

    arrow

    Data wydania tej książki jest już odpowiedzią: w szkole nie korzysta się z podręczników wydanych 25 lat temu, dlaczego na religii miałoby być inaczej?
    Poza tym w roku 1995 wydawano książki naukowe i teologiczne w oparciu o literaturę sprzed 1989 r, kiedy obowiązywała wszechwładna cenzura ingerująca w ich treść, a nawet w tytuły książek. Wiedząc o tym powstrzymywano się od ich wydawania. Dotyczyło to także wszelkich przekładów-tłumaczeń literatury zagranicznej.
    "Eksplozja" wydawnicza w Polsce nastąpiła po roku 2000; wtedy ukazało się dużo wartościowych pozycji, także z dziedziny światopoglądowej: filozoficzno-teologicznej.
    Nowe wydanie "Kościół wierzący" 2019 r. oparte jest na nowej literaturze, która wnosi wiele do treści poszczególnych tematów. A jest ich o wiele więcej, niż w pierwszym wydaniu i są zgrupowane w trzech częściach książki: 1. tematyka światopoglądowa stron 130, 2. Wiara Kościoła - naszą wiarą stron 140, 3. Sekty zagrożeniem wiary i Kościoła stron 50.
    Katecheza w szkole nie może być na niższym poziomie niż lekcje z innych przedmiotów szkolnych. Tego domagały się dotychczasowe dokumenty Stolicy Apostolskiej (DOK n.73), podkreśla to także nowe "Dyrektorium o katechizacji" Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji (n. 315).
    Poza tym Autorzy nowego "Dyrektorium" pozostawiają wybór metody Katechetom (n. 195-196); odpadają więc obowiązkowe podręczniki metodyczne.
    To wszystko składa się na postulat korzystania z nowego wydania tej książki, której cena jest niższa
    niż inne książki o tej objętości (stron 350 format B5). W roku 1995 ceny były niższe.
    Korzystając z niej ubogacą się nie tylko uczniowie, ale także Katecheci. Tego życzę Wszystkim.

  • Zapytanie
    2020-11-29 14:24:21

    arrow

    Jaka jest różnica między wydaniem pierwszym z 1995 r. książki: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa" a obecnym z 2019 roku? Czy to nie jest to samo? Tamto jest tańsze.

  • Autor
    2020-09-13 13:03:23

    arrow

    Polecana nowość wydawnicza: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa",Wyd. Bonus Liber 2019, drugą część ma zatytułowaną: "Wiara Kościoła - naszą wiarą".
    Całość oparta jest na Piśmie Świętym i dokumentach Stolicy Apostolskiej.
    Spełnia ona postulaty ewangelizacji podane przez Nowe Dyrektorium o Katechizacji, Watykan 2020.

  • N. N.
    2020-07-27 10:27:16

    arrow

    Gdy po wakacjach wrócą katechezy do młodzieży przez Internet on-line, proponuję wykorzystać do tego szerokie opracowanie tego tematu, w oparciu o najnowszą literaturę, z książki tegoż Autora pt.: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa", Wyd. Bonus Liber 2019, na stronach 65-73. Nie ustępuje ono swoim poziomem opracowaniom lekcji z innych przedmiotów szkolnych, które są transmitowane przez TV. Są tam także opracowane inne tematy do wykorzystania tą drogą. Warto z tego skorzystać.

  • Czyt.
    2020-03-24 11:00:14

    arrow

    W wolnym czasie proponuję lekturę: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa", Wyd. Bonus Liber 2019, stron 350 (przeczytaj całość).
    Przez tę lekturę pogłębisz swoją wiarę, która stanie się "wiarą rozumną". Do tej lektury zachęć innych: młodych i dorosłych. Będą zadowoleni.

  • Katech.
    2020-02-01 10:58:17

    arrow

    Proponuję pomoc "Kościół wierzący w naukę Chrystusa" wykorzystać na katechezy dla młodzieży licealnej. Tak jest zaadresowana.
    Powinni ją przeczytać także uczniowie, przynajmniej wybrane tematy, a jest ich 56.
    Nie można treści katechezy w tematach kosmologicznych ograniczać tylko do informacji podanych w Internecie. Tu jest ich skrót.
    W książce tej omówione są także inne interesujące tematy, których nie ma na portalu internetowym. Dokształcajmy się kształcąc innych.

  • Czyt.
    2019-12-13 12:37:13

    arrow

    Zob. Wydawnictwo Bonus Liber 2019.

  • Czyt.
    2019-01-05 09:42:09

    arrow

    Tematyka światopoglądowa, w tym kosmologiczna, stanowi pierwszą część książki: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa. Materiały na katechezy dla młodzieży licealnej i dorosłych", która ukaże się w tym roku po wakacjach. Opracowanie jest obszerne - uwzględnia na bieżąco literaturę na wszystkie omówione w niej tematy. Mogą z niej korzystać wszyscy zainteresowani Czytelnicy - ja już ja znam.

  • do Sławka i jemu podobnych
    2018-04-11 11:08:32

    arrow

    Wydaje Ci się, że wszystko wiesz, a wiesz mało. Twój wpis obniża poziom dyskusji na te tematy - jesteś po prostu niedokształcony, a chcesz decydować w sprawach o których nie masz zielonego pojęcia. Tym poziomem wpisu kompromitujesz się. Przeczytaj publikacje Michała Hellera i inne podane tu w literaturze. I wtedy może coś zrozumiesz...A Czytelników należy przeprosić za wpis na takim poziomie.Potwierdza się powiedzenie P. Chaucharda: "Zuchwali wierzą, że wiedzą, a rozumni wiedzą, że wierzą"! Widać, że Czytelnicy są różni.

  • Sławek M.
    2018-04-10 22:48:11

    arrow

    Coś niecoś jest może zgodne. Ale jeśli chodzi że jest więcej Wszechświatów niż jeden, to chyba ma kłopot z myśleniem. Natomiast jeśli powstanie Wszechświata ktoś wiąże z Biblią to chyba jej nie czytał. Tak mogą pisać osoby, które nie chcą, lub nie wiedzą, lub się kogoś boją że to czym jest Wszechświat ma w ogóle z tym jakikolwiek związek.
    Chętnie bym porozmawiał na temat powstania Wszechświata, Układu Słonecznego się nieco poznałem ale jeśli o Wszechświat? czy on się kończy, jeśli tak to co jest dalej (może raj),
    a tak w ogóle na ziemi
    - Piramidy Egipskie,
    - Budowle astekowskie,
    - czy Majowskie.
    w czasach których aż tak nie poznaliśmy żeby poznać wszechświat
    No chyba że to tajne.
    dziękuję za treści wyjaśnień powiązania z 6-ścioma a było 7 dni redług pisma 3
    pa. .. .

  • Katecheci - Nauczyciele religii
    2016-09-22 16:34:08

    arrow

    w liceum oczekują na wprowadzenie do nowej "Podstawy programowej" takich i innych tematów światopoglądowych. Wtedy nikt z uczniów wierzących i niewierzących nie będzie się nudził na lekcji i uciekał na etykę. Etyka katolicka też powinna być w programie religii szkolnej. Jest dobry czas na załatwienie tych spraw!

  • Podsumowując
    2016-09-17 12:48:12

    arrow

    nasze rozważania należy uznać za nadrzędny sens istnienia Wszechświata i życia ludzkiego - eschatologię. Tego zdania jest wybitny naukowiec Michał Heller: "Wszechświat jest racjonalny, jego celem jest eschatologia bytów świadomych i zapewnienie im wartości zbawienia".

  • także
    2016-08-24 18:36:49

    arrow

    Pismo Święte podaje: "I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły" (Ap 21,1; por. Iz 65, 17).
    Tak więc nauka i religia chrześcijańska - katolicka wykazują zbieżność i komplementarność poglądów w tych sprawach.

  • Autor
    2016-08-19 09:35:05

    arrow

    Naukowcy amerykańscy są przekonani, że po unicestwieniu obecnego Wszechświata razem z Ziemią, powstanie nowy Wszechświat z nową Ziemią (TV6, "Kosmos", s.III, odc. 6). Nauka doprowadza więc do religii i wiary.

  • tenże
    2016-08-08 12:23:00

    arrow

    Naukowcy twierdzą, że przyczyną przyspieszonego rozszerzania się Wszechświata jest niewidoczna "ciemna energia". Dzięki niej Wszechświat, z układem słonecznym, ma się rozpaść za siedemdziesiąt miliardów lat. Wcześniej jednak na Ziemi zaniknie życie. (Zob. TV4, "Kosmos", s. I, odc. 10).

  • c. d.
    2016-07-26 12:08:03

    arrow

    Nauka współczesna mówi o możliwości istnienia wielu wszechświatów. Hipoteza jednak o "wszechświatach równoległych" wydaje się fikcją naukową. (Zob. "Kosmos", TV6, s. II, odc. 2).

  • S. K.
    2016-07-22 11:57:27

    arrow

    Od Wielkiego Wybuchu Wszechświat istnieje ok. 14 miliardów lat i nadal rozszerza się.
    Jedni naukowcy twierdzą, że z czasem nastąpi kondensacja rozszerzającego się Wszechświata i spalą się w nim wszelkie formy życia. Nie ma jednak żadnych oznak zapowiadających taką kondensację. Jeszcze inni przewidują, że przed rokiem milionowym rozszerzający się Wszechświat zamarznie i przestanie istnieć w nim życie. Inni utrzymują, że rozszerzające się Słońce wypali wszelkie formy życia we Wszechświecie. A to ma nastąpić później. Wszystkie teorie naukowe przewidują koniec życia na Ziemi i koniec całego Wszechświata.
    Nauka głowi się nad przyszłością Wszechświata, a zwykli ludzie nad życiem w nim. ("Kosmos" - Apokalipsa Wszechświata, TV6, s.II, odc. 18).

  • Eska
    2016-07-13 12:47:39

    arrow

    Naukowcy występujący w tym filmie twierdzą, że przed Wielkim Wybuchem istniała materia i antymateria. Zderzenie materii z antymaterią wyzwoliło gigantyczną energię. Nauka nie podaje, kto spowodował to zderzenie. Sami naukowcy twierdzą, że jest to luka w wiedzy naukowej. (TV6,"Kosmos" s. II, odc. 11).

  • tenże
    2016-07-07 11:02:01

    arrow

    Autorzy filmu dokumentalnego o charakterze popularnonaukowym podają, że od pięciu miliardów lat stwierdza się przyspieszenie rozszerzania się Wszechświata, który 73 % wypełnia czarna materia. Może to doprowadzić do zniszczenia życia na Ziemi i końca tego, co nazywamy Wszechświatem (s. I, odc, 6). Oglądajmy ten ciekawy film: "Kosmos" w TV4.

  • suplement autora
    2016-07-07 09:35:28

    arrow

    "Nauka nie tylko nie pogrzebała Boga, nauka właściwie prowadzi do Niego...
    Wierzysz, że zostałeś stworzony przez Wszechświat. Powiedz mi zatem, kto stworzył to, co stworzyło ciebie?...
    Leibnitz postawił pytanie: dlaczego istnieje raczej coś (Wszechświat) niż nic? Moja odpowiedź brzmi: ponieważ stworzył to Bóg. Bóg nie jest niczym, ale nie jest też czymś w sensie fizycznym - jest duchem.
    Jeśli odrzucasz istnienie Boga, masz problem - musisz zmierzyć się z problemem powstania czegoś z niczego. W najlepszym przypadku redefiniujesz pojęcie niczego" - wypowiedź Johna Lennoxa, profesora matematyki na Uniwersytecie w Oxfordzie (Internet).

  • S. K.
    2014-12-28 00:02:07

    arrow

    Współcześni uczeni szczególną uwagę zwracają na racjonalność świata. Przejawem tej racjonalności są prawa przyrody. Racjonalny Wszechświat jako całość i w sposób mało rzucający się w oczy wskazuje na stwórczy zamysł Boga zawarty w strukturze świata przyrody. Uprawianie nauki to nic innego jak odczytywanie tego zamysłu (M. Heller, T. Pabjan).

  • taktoto
    2014-08-08 16:45:19

    arrow

    Jeśli ktoś nie potrafi wyjaśnić swego wpisu, to znaczy, że sam go nie rozumie. Niech więc nie ujawnia publicznie swojej ignorancji przez swoje wygłupy! Odnosi się to do preno.

  • mens
    2014-06-20 08:49:41

    arrow

    Wypowiedź preno jest niezrozumiała. Rozwiń ją i wyjaśnij.

  • preno
    2014-06-18 16:53:12

    arrow

    Wszechświat stworzył ROZUM-TWÓRCA ,teorią ,używając przestrzeni jako budulca ,w celu zdobywania wiedzy.

  • czytelnik
    2014-01-27 12:28:20

    arrow

    Katecheto! Zapoznaj się z propozycją programu katechetycznego dla szkół licealnych (zob. komentarz po publikacji "Co ze światopoglądem naukowym?").

  • x.k.
    2013-10-22 09:52:57

    arrow

    Opracowania te realizują postulaty Stolicy Apostolskiej na temat katechizacji i religii w szkole.

  • x. katecheta
    2013-10-20 15:19:10

    arrow

    W związku z zamiarem wprowadzenia religii na maturę, proponuję wprowadzenie na religię w szkole katechez o tematyce światopoglądowej, dogmatycznej i etycznej. Są one opracowane w pozycjach książkowych pt.: "Kościół wierzący w naukę Chrystusa" (Wyd. Salezjańskie w Warszawie),"Kościół realizujący naukę Chrystusa" (Wyd. Unitas w Siedlcach). Możemy to zrobić na razie na zasadach programu autorskiego, oczekując na dalszy bieg spraw.

  • eska
    2013-05-04 09:23:11

    arrow

    Ateizm absolutny omawia publikacja pt.: "Co ze światopoglądem naukowym?" z komentarzami Czytelników, oraz "Dusza ludzka. Zagadnienia światopoglądowe" (zob. w Internecie).

  • czyt.
    2013-04-30 19:23:18

    arrow

    "Głupi z natury są wszyscy ludzie, którzy nie poznali Boga; z dóbr widzialnych nie zdołali poznać Tego, który jest, patrząc na dzieła nie poznali Twórcy... Bo z wielkości i piękna stworzeń poznaje się ich Stwórcę...Jeśli się bowiem zdobyli na tyle wiedzy, by móc ogarnąć wszechświat - jakże nie mogli rychlej znaleźć jego Pana?" (Księga Mądrości 13, 1-9). Czy tu chodzi o głupotę czy o upór, w przeświadczeniu o swojej własnej mądrości? Jeśli jest to drugie, to równa się pierwszemu...

  • Zgred
    2013-04-30 14:15:28

    arrow

    Ja zaś myśle, że tylko idiota może uważać, że cokolwiek udało mu sie konkluzywnie rozstrzygnąć w te j materii.

  • Internauta
    2013-04-30 12:05:34

    arrow

    "Myślę, że tylko idiota może być ateistą. Musimy przyznać, iż istnieje pewna niepojęta moc czy siła, która sprawiła, iż cały Wszechświat zaistniał" (Ch. Boehmer Anfinsen, laureat nagrody Nobla w dziedzinie chemii).

  • xyz
    2013-02-04 18:14:47

    arrow

    Katecheci! To, co robicie, jest zgodne z \"Dyrektorium ogólnym o katechizacji\", Watykan 1997 - Pallottinum 1998, nr 73. Gratuluję! Proszę sprawdzić!

  • katecheta w liceum
    2013-01-21 14:18:19

    arrow

    Zgadza się, są zainteresowani zagadnieniami światopoglądowymi. Ale jest ich więcej i są szerzej opracowane w książce tegoż Autora pt.:\"Czy jest sens wierzyć?\" Wyd.7. Warszawa 2012. Verbinum. Sam z niej korzystam w szkole, młodzieży polecam przeczytać w domu z Internetu, jako zadanie domowe.

  • katecheta
    2012-12-27 18:08:00

    arrow

    Uważam, że ten temat i inne jemu podobne, powinny znalezć się w programie katechez dla liceum. Jeśli nie umieszczą ich odgórnie, możemy to zrobić oddolnie w ramach programu autorskiego. Materiały już tu mamy. Młodzież będzie zadowolona! Tam nam mówią \"po kolędzie\". Zresztą, popytajmy jeszcze!

  • czytelnik
    2012-11-16 18:00:13

    arrow

    Wszechświat miał swój początek, będzie miał też swój koniec. Kiedy to może nastąpić i z jakich przyczyn? Zob. tegoż autora "Czy jest sens wierzyć?" Wyd.7, Warszawa 2012, s.139-142. Verbinum.

  • ktoś
    2012-09-25 18:15:35

    arrow

    O co ci chodzi człowieku? Weź do ręki Pismo Święte z komentarzem (np. Nowy Testament, Poznań 1998, Wyd. Księgarnia św.Wojciecha) i poczytaj sobie na str.220: \"Ewangelia według Jana. Ewangelię otwiera uroczysty prolog. Jest hymnem o Logosie, czyli Słowie - wyraża objawienie Boga przez Słowo Wcielone\". Jak piszesz, to pisz mądrze. A najpierw dokształć się \"biblisto\"!

  • secutor
    2012-09-23 06:48:16

    arrow

    Na początku było Słowo,
    a Słowo było u Boga,
    i Bogiem było Słowo.
    Ono było na początku u Boga.
    Wszystko przez Nie się stało,
    a bez Niego nic się nie stało,
    co się stało.
    W Nim było życie,
    a życie było światłością ludzi,
    a światłość w ciemności świeci
    i ciemność jej nie ogarnęła. - biblia

    Znacie to?
    Zrozumcie, wydaje wam sie ze znacie.

  • autor
    2012-08-03 19:59:41

    arrow

    4 lipca 2012 r. CERN opublikował oficjalna notę, w której napisano, iż uzyskano potwierdzenie istnienia bozonu Higgsa. Rezultaty tych badań zostały określone jako wstępne. Bez bozonu Higgsa nie jest możliwe utrzymanie atomów, materii i całego Wszechświata w całości. Potwierdzenie istnienia bozonu Higgsa oznacza zdobycie dodatkowych informacji o tym, jak powstał nasz Wszechświat. Dlatego nazwano go "boską cząstką".(Internet).

Odśwież obrazek.

Publikowane komentarze sa prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Portal nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Redakcja zastrzega sobie prawo do usuwania komentarzy obraźliwych lub zawierających wulgaryzmy.

foto

Caritas dla niepełnosprawnych
2023-02-16 14:38:58 Kategoria:

Rozumiejąc potrzeby osób z niepełnosprawnością Caritas Diecezji Drohiczyńskiej od lutego 2010 r. prowadzi Diecezjalny Ośrodek Wsparcia dla Osób Niepełnosprawnych...

więcej »
foto

Serwer Dell T330 – nowoczesne rozwiązanie dla małych...
2023-02-16 12:21:10 Kategoria:

Sewer to niezawodne urządzenie powszechnie wykorzystywane w wielu firmach. Przede wszystkim sprzęt cechuje się wysoką wydajnością oraz gwarancją bezpieczeństwa...

więcej »
foto

Na jakie telewizory warto zwrócić uwagę?
2023-02-16 11:25:20 Kategoria:

Choć nie milkną dyskusję, jaki telewizor LED byłby najlepszy, czy może trafniejszym wyborem byłyby telewizory LCD, plazma czy też zaawansowane technologicznie modele....

więcej »
foto

Jak mierzyć postępy działań SEO?
2023-02-15 11:06:39 Kategoria:

SEO, czyli Search Engine Optimization (optymalizacja stron pod wyszukiwarki internetowe) jest to zestaw technik stosowanych do zwiększenia widoczności witryny internetowej w...

więcej »
foto

Na co zwrócić uwagę, kupując pościel?
2023-02-14 12:48:01 Kategoria:

Sypialnia jest tą częścią domu, w której szuka się relaksu i spokoju. Wchodząc do niej tuż przed snem, powinna dawać poczucie bezpieczeństwa i być oazą po nawet...

więcej »
foto

Dlaczego młodzi ludzie coraz częściej inwestują na...
2023-02-14 10:39:26 Kategoria:

Przyjrzymy się, jak wygląda inwestowanie w akcje. Jak przygotowują się do tego młodzi inwestorzy? Czy giełda jest dla każdego?

więcej »
foto

Jak zacząć przygodę z pływaniem?
2023-02-13 10:48:46 Kategoria:

Aktywność fizyczna jest niezbędna do zachowania zdrowia, jednak nie każda dyscyplina będzie odpowiednia dla wszystkich. Jedni z nas wolą sporty siłowe, inni spokojną...

więcej »
- 101,7fm / 106,0 fm - ONAIR


Zapraszamy na audycje:

foto

O tym się mówi... Poranna rozmowa na antenie KRP
2023-02-09 16:07:30 Kategoria:

Codziennie, od poniedziałku do piątku o godz. 8:12 polecamy "O tym się mówi..." poranną rozmowę w Katolickim Radiu Podlasie. Gośćmi Marcina Jabłkowskiego i Andrzeja...

więcej »


Co, gdzie, kiedy

w lewoMarzec 2024w prawo
Pon Wt Śr Czw Pią So Nd
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31

Najnowsze Informacje