Budżet obywatelski – nowe zasady

Trzykrotne podwyższenie wartości pojedynczego projektu, wprowadzenie kilku kategorii, inny kalendarz zgłoszeń. Siedlce modyfikują zasady swojego budżetu obywatelskiego. Projekty realizowane w przyszłym roku zostały zaplanowane jeszcze według starych zasad. Przedsięwzięcia na rok 2027 zostaną zaplanowane już inaczej.

Budżet obywatelski to część budżetu samorządu, o wydatkowaniu której decydują bezpośrednio w głosowaniu sami mieszkańcy. Najpierw zgłaszają swoje projekty, potem urzędnicy sprawdzają, czy te projekty są wykonalne i legalne, a potem organizuje się głosowanie. Pula obliczana jest na podstawie wykonanych wydatków roku poprzedzającego głosowanie. Oznacza to, że np. przyszłoroczny bazuje na roku 2024. Do rozdysponowania będzie około 5,6 mln zł.

Trzy kategorie

Zmiany zatwierdzone na listopadowej sesji przez radę miasta nie wynikają z nowelizacji ustaw. Prawo na poziomie państwowym się zmieniło, decydujące okazały się doświadczenia własne. – Wprowadzamy podział na trzy kategorie, w zależności od wartości. Będą więc projekty duże, średnie i małe. Te pierwsze to przedział 400-800 tysięcy złotych, drugie 100-400 tysięcy, a trzecie poniżej 100 tysięcy. Do tej pory maksymalna kwota na projekt wynosiła 250 tysięcy. Przeprowadzone postępowania na realizację celu publicznego wykazały, że to za mało. Musieliśmy powtarzać przetargi i ograniczać zakres, a to niekomfortowa sytuacja i dla nas, i dla autorów projektów – mówi Grzegorz Kołodziejak, zastępca skarbnika miasta.

Ponieważ maksymalna wartość projektu rośnie ponad trzy razy, zostanie zlikwidowana możliwość dzielenia większych projektów na mniejsze, czyli tzw. etapowania. Pozwoli to uniknąć sytuacji, że w głosowaniu przejdzie np. początek i koniec planowanej ścieżki rowerowej lub chodnika, a środek już nie, co czyniłoby całą inwestycję bezsensowną. Teraz będzie można zrobić więcej bez kombinowania.

Skupiony harmonogram

Procedury związane z ogłaszaniem budżetu obywatelskiego, tworzeniem i zatwierdzaniem projektów oraz ich głosowaniem były rozciągnięte na większą część roku. Cały proces zaczynał się w styczniu i trwał do września, a nawet do października. To się zmieni: – Likwidujemy dwuetapowość. Dotąd było tak, że gdy w pierwszym głosowaniu nie zostały wykorzystane wszystkie środki, robiliśmy drugą turę naboru i głosowania. Doświadczenie pokazuje, że nie ma takiej potrzeby, bo projektów jest dużo. Nabór nie będzie się zaczynał w styczniu, bo gdy jest ciemno i zimno, to trudno nawet zebrać podpisy. Przesuwamy go więc na kwiecień. Wydłużamy trochę czas na ocenę. Robimy przerwę wakacyjną, bo w tym czasie mało kto myśli o takich rzeczach, jak budżet obywatelski. Wracamy do głosowania we wrześniu – opisuje zmiany Grzegorz Kołodziejak.

Wybierz jeden, dwa lub trzy

Zmieni się też sposób głosowania i obliczania wyniku. Będzie można wskazać po jednym projekcie z każdej kategorii (mały, średni i duży). Nie będzie przydzielania punktów tylko wpisywanie numeru projektu. Oczywiście nie trzeba wybierać trzech. Można będzie wskazać jeden lub dwa.

Czy wprowadzone zmiany zwiększą zaangażowanie mieszkańców? To prawdopodobne i pożądane. Są organizacje, które korzystają z budżetu obywatelskiego corocznie od lat. Tutaj dobrą ilustracją jest choćby Stowarzyszenie MTZ Korba, którego imprezy (zlot pojazdów zabytkowych „Mrowisko”, moto-parada w Święto Niepodległości czy przedświąteczna Moto-Wigilia) na dobre wpisały się w siedlecki kalendarz wydarzeń. Nie jest jednak tak, że ktoś wykuł tu sobie jakiś monopol. – Ludzie widzą, ile się udało z budżetu obywatelskiego zrobić. Przez te kilkanaście lat zrealizowano już przecież ponad setkę projektów. Przekonuje to kolejnych, że warto zgłaszać swoje propozycje, bo to się po prostu może udać. Jest coraz większa rywalizacja między projektami. Zachętą jest również to, że dostępna suma pieniędzy z roku na rok rośnie – dodaje zastępca miejskiego skarbnika.