Służebna rola Przedsiębiorstwa Energetycznego w Siedlcach Sp. z o.o. a sytuacja ekonomiczna przy zastosowaniu ceny sprzedaży energii cieplnej, zatwierdzonej decyzją Urzędu Regulacji Energetyki

Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. (PE) już od roku 1975 pełni służebną rolę wobec mieszkańców Miasta Siedlce, produkując i dostarczając energię cieplną mieszkańcom i instytucjom użyteczności publicznej miasta.

Od 1991 roku działa jako Spółka prawa handlowego, której jedynym udziałowcem jest miasto Siedlce. Do roku 2001 energia cieplna w PE produkowana była tylko z Ciepłowni Centralnej z wykorzystaniem kotłów węglowych. Dążąc do ciągłego rozwoju od roku 2002 Spółka produkuje także energię elektryczną. Dzięki budowie Elektrociepłowni - rozwojowi kogeneracji odbywa się produkcja energii cieplnej i elektrycznej także z wykorzystaniem gazu ziemnego.

Komentarz dotyczący działalności PE i aktualnej sytuacji ekonomicznej

Główny obszar działalności Przedsiębiorstwa Energetycznego w Siedlcach Sp. z o.o. związany jest z produkcją i dystrybucją energii cieplnej oraz wytwarzaniem energii elektrycznej. Jakkolwiek są to działalności pokrewne i często realizowane w tych samych źródłach, to sprzedaż energii cieplnej oraz energii elektrycznej odbywa się na odrębnych rynkach zorganizowanych na zupełnie odmiennych zasadach. Przedsiębiorstwo sprzedaje energię cieplną tylko na rynku lokalnym wykorzystując własną sieć dystrybucyjną. Ze względu na uwarunkowania techniczne i organizacyjne sprzedaż wyprodukowanej w PE energii elektrycznej odbywa się na krajowym rynku hurtowym - do przedsiębiorstw obrotu energią.

Różnice w charakterze rynków energii powodują też różne podejście regulatora rynku energetycznego w Polsce, czyli Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie swobody kształtowania cen energii cieplnej. Ustalanie wysokości cen przez wytwórców, dystrybutorów energii cieplnej obwarowane jest dalece bardziej restrykcyjnymi regulacjami niż ma to miejsce w przypadku energii elektrycznej. Zgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. ustala taryfy na okres jednego roku. Każdorazowe wprowadzenie nowej taryfy wymaga uzyskania decyzji zatwierdzającej regulatora rynku. Przedsiębiorstwo nie może sprzedawać ciepła po cenach innych niż zawarte w taryfie. Podczas postępowania taryfowego Urząd sprawdza bardzo szczegółowo nie tylko wszelkie założenia przedsiębiorstwa dotyczące cen paliw, pozostałych materiałów, usług, wysokości podatków i opłat, zmiany poziomu wynagrodzeń, ale także parametry techniczne eksploatowanych instalacji takich jak: energochłonność, sprawność, poziom strat energii w przesyle, strukturę produkcji ze źródeł, itp. Decyzja o możliwości uzyskania zwrotu z zaangażowanego w działalność kapitału (naliczeniu zysku) leży w gestii regulatora i jest możliwa jedynie w sytuacji planowania inwestycji rozwojowych i modernizacyjnych i to pod warunkiem, że naliczenie zysku nie spowoduje istotnego wzrostu cen energii. Przyjęte do kalkulacji założenia  i parametry są weryfikowane z wykonaniem w okresie stosowania w oparciu o nałożone obowiązki sprawozdawcze oraz podczas zatwierdzania kolejnej taryfy dla ciepła.

Ze względu na pełnienie funkcji służebnej wobec społeczności lokalnej oraz wobec mocno sformalizowanej polityki regulacyjnej URE przedsiębiorstwo nie dąży za wszelką cenę do osiągania rentowności na sprzedaży ciepła. W ostatnich 10 latach niewielki zysk ze sprzedaży ciepła osiągany był tylko dwukrotnie (lata 2016-2017). W latach 2018-2022 poziom straty ze sprzedaży ciepła wynosił od 2 do 8,5 mln zł rocznie. W tej sytuacji utrzymanie dobrej kondycji finansowej przedsiębiorstwa, pozwalającej na finansowanie rozwoju i działań modernizacyjnych możliwe było wyłącznie dzięki realizowanej już od 2002 r. sprzedaży energii elektrycznej wytwarzanej w źródłach kogeneracyjnych opalanych paliwem gazowym. Poziom dochodów i rentowność sprzedaży energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji pozwalała na osiąganie wyników ekonomicznych zdecydowanie korzystniejszych od przeciętnych w branży ciepłowniczej. Wysoka opłacalność sprzedaży energii elektrycznej była też przyczyną rozbudowy źródła kogeneracyjnego w 2013 roku oraz realizowanej aktualnie modernizacji instalacji EC1 polegającej na zastąpieniu wyeksploatowanych turbin gazowych nowoczesnymi silnikami kogeneracyjnymi o wysokiej sprawności elektrycznej.

Niekorzystne wyniki finansowe ze sprzedaży energii cieplnej

Począwszy od 2015 roku to sprzedaż energii elektrycznej jest największym źródłem przychodów przedsiębiorstwa.



Ze względu na strukturę ponoszonych kosztów charakteryzującą się ponad 80% udziałem kosztów paliw oraz uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ogólnym koszcie wytworzenia energii cieplnej działalność gospodarcza przedsiębiorstwa jest bardzo wrażliwa na zmiany sytuacji na rynkach paliw. Kryzys energetyczny zapoczątkowany jeszcze w 2021 roku w wyniku zakłóceń ciągłości łańcucha dostaw, a spotęgowany w 2022 r. konsekwencjami wojny na Ukrainie doprowadził do gigantycznego, sięgającego nawet kilkaset procent wzrostu cen surowców energetycznych. Problemem były nie tylko wysokie ceny surowców do produkcji energii, ale także ich fizyczna dostępność. Skala kryzysu stanowiła zagrożenie dla podstaw ekonomicznych funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ze względu na niekorzystne relacje rynkowych cen energii elektrycznej do cen paliwa gazowego PE praktycznie przez cały 2022 rok nie wytwarzało energii w gazowych źródłach kogeneracyjnych, a tym samym utraciło możliwość uzyskiwania przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej. Skutkiem był istotny spadek przychodów ze sprzedaży. Niedostosowanie przepisów regulujących ceny ciepła do wysokiej dynamiki zmian na rynkach paliw powodowało też opóźnienia lub wręcz uniemożliwiało ustalenie cen ciepła na poziomie zapewniającym pokrycie kosztów jego wytwarzania. W rezultacie przedsiębiorstwo zakończyło działalność gospodarczą w 2022 roku stratą, która wyniosła ponad 5,8 mln zł. Prognozy na rok 2023 też nie były optymistyczne. Przywrócenie rentowności przedsiębiorstwa wymagało podjęcia odważnych decyzji, z którymi wiązał się zwiększony poziom ryzyka rynkowego. W styczniu 2023 roku przedsiębiorstwo podjęło świadomą decyzję o wznowieniu wytwarzania energii w źródłach kogeneracyjnych. Główną przesłanką decyzji była poprawa relacji przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej do kosztów gazu. Jednym ze składników tej poprawy było ustalenie na rok 2023 przez Ministerstwo Klimatu najwyższej w historii wysokości premii kogeneracyjnej (435,05 zł/MWh). Podjęte działania okazały się słuszne. Jakkolwiek regulacyjne ograniczenia wysokości cen ciepła wytworzonego w kogeneracji gazowej powodowały, że przychody ze sprzedaży ciepła wytworzonego w źródle zasilanym paliwem gazowym nie pokrywały kosztów wytworzenia ciepła w tym źródle, to ponoszone straty z nawiązką zrekompensowane zostały wysoką rentownością sprzedaży energii elektrycznej. W rezultacie blisko 67% sprzedanej w 2023 roku energii cieplnej wytworzone zostało w źródłach kogeneracyjnych. Pomyślna realizacja przyjętego modelu wykorzystania źródeł wymagała utrzymania bardzo wysokiej dyspozycyjności technicznej instalacji kogeneracyjnych. Podjęte działania umożliwiły osiągniecie w 2023 roku bardzo dobrych wyników ekonomicznych z prowadzonej działalności, w tym rekordowej wysokości zysku ze sprzedaży energii elektrycznej.







Silna pozycja PE mimo niesprzyjających warunków w latach 2021-2022

Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o., która stanowi w 100% własność Miasta Siedlce bardzo prężnie się rozwija, pozostaje w bardzo dobrej kondycji finansowej. Wypracowany zysk w roku 2023, wynoszący około 30 mln złotych netto, spowoduje wypłatę dywidendy Właścicielowi – Urzędowi Miasta Siedlce, która zostanie przeznaczona na realizację wielu inwestycji, m. in. na budowę i remonty dróg czy rewitalizację przestrzeni publicznych, które służą mieszkańcom Miasta Siedlce. Prezydent Miasta Siedlce - Andrzej Sitnik może mieć powody do zadowolenia z działalności i rozwoju Przedsiębiorstwa Energetycznego w Siedlcach Sp. z o.o., które służy mieszkańcom Siedlec nie tylko produkując energię cieplną sprzedawaną w cenie poniżej kosztów wytworzenia, ale również przekazuje znaczną część wypracowanego zysku w formie dywidendy do Miasta Siedlce.