Troska o świadomość historyczną jest warunkiem dobrze rozumianej tożsamości. 100-lecie Kapituły Kolegiackiej Janowskiej

Próbę czasu i sytuacji przetrwa wiara przeżywana i przemodlona - wskazał bp Henryk Tomasik podczas Mszy św. z racji jubileuszowych uroczystości w Bazylice Mniejszej w Janowie Podlaskim. Eucharystii, w liturgiczne wspomnienie św. Wiktora, którego relikwie znajdują się w miejscowym kościele, przewodniczył biskup siedlecki Kazimierz Gurda.

We wtorek, 21 maja do Janowa Podl. na świętowanie 100. rocznicy powstania Kapituły Kolegiackiej Janowskiej przybyli także biskupi pochodzący z diecezji siedleckiej: abp Andrzej Dzięga (metropolita senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej), bp Piotr Sawczuk (biskup drohiczyński) oraz przedstawiciele kapituł z całej diecezji.

Pierwszym punktem była wspólna modlitwa, którą poprowadził ks. prałat Roman Wiszniewski – dziekan kapituły. - W tej czcigodnej świątyni pragniemy modlić się, modlitwą wieków. Stajemy przeto w pokorze przed Bogiem w Trójcy Świętej Jedynym. […] Pragniemy w 150. rocznicę krwawego prześladowania za wiarę, trwać na modlitwie i codzienności z heroicznymi świadkami wiary - powiedział ks. Wiszniewski. Modlitwę przez wstawiennictwo św. Wiktora poprowadził ks. Wiesław Mańczyna - prałat archidiakon.



Kolejnym ważnym punktem spotkania jubileuszowego był wykład ks. prał. Kazimierza Matwiejuka – diecezjalnego ojca duchownego kapłanów: „Kapituła kolegiacka Janowska w służbie kościoła siedleckiego”. Prelekcja była okazją do wspólnej refleksji nad eklezjalnym wymiarem służebnej roli kapituły janowskiej we współczesności oraz w perspektywie najbliższego czasu.

Rola kapituły w historii Kościoła siedleckiego zmieniała się; jednakże kanonicy nieprzerwanie realizują misje ewangelizacyjną i uświęcania ludu. - Te duszpasterskie działania dokonują się w klimacie duchowego dziedzictwa, które wyrosło na gruncie heroicznej wiary katolików obrządku wschodniego i heroicznej obrony przez nich jedności Kościoła - wskazał ks. Matwiejuk.

Prelegent wskazał na konkretne zagrożenia, które dziś uderzają we wspólnotę Kościoła, który wobec przeciwności ma nadal pełnić swoją misję – być znakiem zbawienia dla świata. Rzeczywistość współczesnego świata nie może paraliżować księży, ale ma ich jeszcze bardziej mobilizować do działania. - Mamy z żywą wiarą i jeszcze bardziej ofiarnie współpracować z łaską Bożą pamiętając o zachęcie Chrystusa: «ufajcie, Ja zwyciężyłem świat» - powiedział prelegent.

- Chrystus, tak myślę, podsuwa nam bardzo konkretny i skuteczny program działania na te niełatwe czasy. Nie jest to program ideologicznej wojny, obrzucania się epitetami, czy poniżania błądzących, ale jest to program świadectwa. Chodzi konkretnie o naśladowanie błogosławionych męczenników z Pratulina - wskazał ks. Matwiejuk.



Przed Mszą św. bp Piotr Sawczuk dokonał odsłonięcia tablicy upamiętniającej 100-lecie powstania Kapituły Kolegiackiej Janowskiej. Jest to historyczna okazja do dziękczynienia Panu Bogu za Jego dobroć i troskę o Kościół siedlecki. Pamiątkowa płyta stanowi także okazję do wdzięcznego wspomnienia zmarłych członków tej wspólnoty.

Obrzędowi błogosławieństwa pamiątkowej tablicy przewodniczył abp Andrzej Dzięga.



Bp Henryk Tomasik, nawiązując do liturgicznego wspomnienia św. Wiktora, przypomniał historię sprowadzenia relikwii męczennika do Janowa Podlaskiego. Dokonało się to dzięki staraniom ówczesnego biskupa podlaskiego Beniamina Szymańskiego, który chciał, aby wspólnota diecezjalna miała patrona, który będzie integrował diecezję i uczył heroicznej wiary. Przeprowadzenie relikwii do Janowa rozpoczęło się w sobotę, 4 czerwca 1859 roku, uroczystymi nieszporami, podczas których kazanie wygłosił o. Honorat Koźmiński. Uroczyste przeprowadzenie relikwii trwało do 11 czerwca, a na całej trasie w procesji uczestniczyły tysiące wiernych.

- Uroczystości związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem relikwii św. Wiktora zintegrowały młodą diecezję. Przyczyniły się także do ożywienie i pogłębienia wiary ludu Bożego. Były także przygotowaniem na prześladowania w kolejnych latach - wskazał ksiądz biskup.

Hierarcha, w homilii przywołał świadectwo Unitów Podlaskich, którzy – tak bardzo konkretnie – musieli dać świadectwo wiary. W 1874 roku, w uroczystość św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza – patronów diecezji podlaskiej przed janowską świątynią, rozegrał się dramat Unitów, którzy nie chcieli porzucić świętej wiary. Unici byli katowani podczas słynnych „Nieszporów Janowskich”.

Bp Henryk Tomasik wskazał także na jubileusz 100-lecia Kapituły Kolegiackiej Janowskiej. To szczególne dziękczynienie Panu Bogu za historię działania łaski w sercach kapłańskich. - Każda kapituła jest także wspólnotową formą budowania Chrystusowego Kościoła w konkretnej diecezji. Funkcje i urzędy sprawowane w tym gremium oraz statuty kapituły ukazują obszary zaangażowania, niezwykle ważne dla rozwoju Kościoła […]. Za to wszystko dziękujemy Panu Bogu - wskazał hierarcha.



Po zakończonej Mszy św. odbyła się agapa w Domu Pielgrzyma w Pratulinie. Na zakończenie obiadu zaprezentowano najnowszą publikację książkową przygotowaną na jubileusz: „Kapituła Kolegiacka Janowska 1924 – 2024”.

Diecezja siedlecka została wskrzeszona przez papieża Benedykta XV w 1918 roku. Biskup Henryk Przeździecki, na początku swojego pasterzowania skierował prośbę do Stolicy Apostolskiej o przeniesienie siedziby biskupiej i Kapituły Katedralnej z Janowa do Siedlec. Papież Pius XI 25 stycznia 1924 r. podniósł kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Siedlcach do godności katedry. Następnie biskup dekretem z 29 kwietnia 1924 r. dokonał przeniesienia stolicy biskupiej i katedry wraz z kapitułą do Siedlec.

W związku z powyższym Stolica Apostolska na prośbę biskupa Przeździeckiego, nadała byłej katedrze pod wezwaniem Trójcy Świętej w Janowie Podlaskim, tytuł Kościoła Kolegiackiego i ustanowiła przy nim Kapitułę Kolegiacką. Uczynił to papież Pius XI, 20 lutego 1924 r. Było to nawiązanie do tradycji, istniejącej od 1711 r. w Janowie, Kolegiaty Janowskiej Diecezji Łuckiej.