Zmarł Longin Kowalczyk, założyciel i wieloletni Dyrektor Muzeum Regionalnego w Łukowie

W piątek, 14 lipca w wieku 88 lat, po ciężkiej chorobie zmarł Longin Kowalczyk, założyciel Muzeum Regionalnego w Łukowie i Muzeum H. Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej.

Longin Kowalczyk urodził się w 1935 r. w Łukowie, gdzie ukończył szkołę podstawową i liceum, uzyskując maturę w 1952 r. Następnie dostał się na studia medyczne na Akademii Medycznej w Lublinie, by po jakimś czasie zostać z nich relegowanym z powodów politycznych, tj. odmowy wstąpienia do PZPR oraz faktu pozostawania jego ojca w Stanach Zjednoczonych.

W wyniku powyższego Longin Kowalczyk został wcielony do specjalnej jednostki ludowego Wojska Polskiego, w której gromadzono „wszelkie elementy wywrotowe i politycznie niebezpieczne”. Po wydarzeniach w Poznaniu w 1956 r. i tzw. „odwilży” w relacjach na linii państwo-obywatel, łukowianin mógł powrócić do rodzinnego miasta, uzyskując też prawo do powrotu na uczelnię. Niestety drakońskie rygory narzucone studentowi Kowalczykowi, m.in. konieczność ponownego zdawania egzaminów pierwszego i drugiego roku studiów, przy równoczesnym zdawaniu egzaminów bieżących na trzecim roku, zmusiły go finalnie do porzucenia uczelni i marzeń o karierze lekarza.

Zmieniając swoje życiowe plany, Longin Kowalczyk objął pracę w biurze Powiatowego Związku Gminnych Spółdzielni, by następnie odpowiedzieć pozytywnie na apel społeczników z Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łukowskiej o utworzenie w rodzinnym mieście muzeum. Finalnie w czerwcu 1960 r. został dyrektorem nowej placówki, gromadząc początkowo jej zbiory w swoim mieszkaniu, a następnie w łukowskim szpitalu. W 1961 r., zorganizował pierwszą wystawę nowego muzeum, a trzy lata później podjął się studiów na Wydziale Etnografii Uniwersytetu Wrocławskiego, uzyskując w 1969 r. tytuł magistra. Ważnym momentem życiowym młodego muzealnika było też zorganizowanie w 1966 r. Muzeum Henryka Sienkiewicza w Woli Okrzejskiej i powołanie na stanowisko dyrektora wieloletniego kustosza Antoniego Cybulskiego.

Laureat Odznaki Honorowej za Zasługi dla Łukowa w 1967 roku objął funkcję przewodniczącego wspomnianego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łukowskiej, z którym organizował wystawy muzealne, obchody rocznic świąt narodowych, otwierał w szkołach Izby Pamięci Narodowej. To właśnie z inicjatywy Zarządu tej organizacji w 1968 r. odbyły się pierwsze od przedwojennych czasów Dni Łukowa. Longin Kowalczyk wydał także kilka opracowań dotyczących ludowej twórczości i przez kolejne lata zgłębiał zainteresowanie etnografią. Współpracował też z łukowskim Oddziałem PTTK, czego efektem były informatory, rajdy turystyczne, sesje historyczne, a także utworzenie rezerwatu przyrodniczo-geologicznego „Kra Jurajska” w Gołaszynie. W 1990 roku miał udział w Galerii Rzeźby Ludowej w Domu Kultury w Woli Gułowskiej. Zainicjował też realizację programu „Ginące zawody” i szkółki garcarskiej działającej przy łukowskim muzeum.

Muzealnik był także nauczycielem akademickim siedleckiej WSRP, a jego praca zawsze nacechowana była na rozwój Ziemi Łukowskiej. Dzięki jego staraniom odrestaurowano tablicę Polskiej Organizacji Wojskowej, która widnieje dziś na budynku Urzędu Miasta i Starostwa Powiatowego w Łukowie. Gdy po 49 latach pracy, w 2009 r. Longin Kowalczyk przeszedł na emeryturę, nadal działał w Towarzystwie Przyjaciół Ziemi Łukowskiej, wygłaszał wykłady na Uniwersytecie Trzeciego Wieku na temat historii oraz tradycji naszego regionu. Całe swoje życie poświęcił badaniom historii, kultury i sztuki Ziemi Łukowskiej. Za pracę i działalność społeczną został odznaczony, szeregiem nagród i wyróżnień, z których wybrane to:

• Zasłużony Działacz Kultury - 1973 r.;
• Złota Odznaka PTTK - 1982 r.;
• Srebrny Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej - 1982 r.;
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki - 1982 r.;
• Nagroda Ludwika Benedyktowicza - 1995 r.;
• Zasłużony dla Kultury Polskiej - 2007 r.;
• Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” - 2015 r.;

Mając na uwadze powyższe dokonania Uchwałą Rady Miasta Łuków nr LIII/390/2022 z 27 stycznia 2022 r. nadano panu Longinowi Kowalczykowi Odznakę Honorową za Zasługi dla Łukowa.

Biogram: UM Łuków