Kwadrans o wsi i rolnictwie z 23 lutego 2023 r.

Jednym z ustawowych obowiązków Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jest prowadzenie działań w zakresie odnawialnych źródeł energii, w szczególności w rolnictwie. O potencjale Polski w produkcji biogazu oraz o tym czym są spółdzielnie energetyczne z Andrzejem Ilczukiem rozmawiał Mateusz Balcerowicz dyrektor Departamentu Innowacji KOWR.

Biogaz rolniczy
Polska jest krajem rolniczym, z mocno rozwiniętym sektorem rolnictwa oraz rozbudowanym przemysłem rolno-spożywczym. To właśnie stamtąd pochodzą surowce, które z powodzeniem mogą być wykorzystywane do produkcji biogazu rolniczego. Są to np. odpady poprodukcyjne czy gnojowica.

Mateusz Balcerowicz dyrektor Departamentu Innowacji KOWR powiedział w rozmowie z Andrzejem Ilczukiem, że według szacunków Polska posiada ogromny potencjał surowcowy, jeden z najwyższych w Europie. Pozwala on na produkcję ok. 7–8 mld m3 biogazu rolniczego rocznie. Dyrektor Generalny KOWR prowadzi rejestr wytwórców biogazu rolniczego. Obecnie do tego rejestru wpisane są 144 biogazownie rolnicze. Wspomniany potencjał jest jeszcze niewykorzystany, bowiem w trzech kwartałach 2022 r. wytworzono ok. 275 mln m3 biogazu rolniczego.

W wyniku przetwarzania surowców rolniczych w biogazowniach powstaje masa pofermentacyjna, która może być wykorzystywana jako wartościowy nawóz naturalny o oczekiwanej przez rolników strukturze azotowej. Biogazownie rolnicze to nie zawsze duże i drogie instalacje. W ostatnim czasie dostrzegane jest coraz większe zainteresowanie budową mikrobiogazowni rolniczych, czyli instalacji o mocy do 50 kW. Obecnie, KOWR ma informacje o funkcjonowaniu 41 tego typu instalacji. Powstają one w mniejszych gospodarstwach rolnych i stanowią idealny przykład gospodarki obiegu zamkniętego – z jednej strony utylizują odpady z gospodarstwa, z drugiej produkują energię elektryczną, ciepło oraz nawóz. Są to instalacje kontenerowe wymagające niewielkich nakładów przy montażu. Ich koszt zamyka się w kwocie miliona złotych.

Dyrektor Mateusz Balcerowicz podkreślił, że biogazownie rolnicze mogą decydować o energetycznej samowystarczalności obszarów. Własna energia to przede wszystkim wymierne oszczędności dla lokalnych społeczności, poprawa środowiska naturalnego, a także aktywizacja gospodarcza całego regionu. Rozmówca Radia Podlasie rozwiał też obawy dotyczące przykrego zapachu towarzyszącego produkcji biogazu. Podkreślił, że obecne technologie są na tyle rozwinięte, że przy prawidłowej eksploatacji biogazowni nie dostaje się do atmosfery żadna niepożądana substancja.

Spółdzielnie energetyczne
Spółdzielnie energetyczne to nowość w Polsce. Mogą one powstawać tylko na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich i liczyć maksymalnie 1000 członków - osób fizycznych, przedsiębiorców czy instytucji. Chodzi o wykorzystanie potencjału produkcji energii elektrycznej lub ciepła z odnawialnych źródeł na terenie maksymalnie trzech sąsiadujących gmin.

Dyrektor Mateusz Balcerowicz przypomniał, że spółdzielnie energetyczne mogą ubiegać się o dofinansowanie na instalacje odnawialnych źródeł energii w ramach programu priorytetowego „Energia dla wsi”. Głównym celem programu jest wzrost wykorzystania OZE na terenach gmin wiejskich i wiejsko-miejskich. Wsparcie finansowe w ramach programu może zostać wypłacone w formie dotacji lub pożyczki dla: instalacji fotowoltaicznych lub turbin wiatrowych, biogazowni i elektrowni wodnych oraz magazynów energii zintegrowanych z tymi źródłami. Program realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Obecnie w Polsce działają 3 spółdzielnie energetyczne. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w tym roku planuje szkolenia i warsztaty dotyczące zakładania spółdzielni energetycznych oraz produkcji biogazu rolniczego. Informacje o nich znajdziemy na stronie KOWR.