Senator Chróścikowski mówił o tym, co może zrobić władza państwowa, czyli o rozwiązaniach fiskalnych i prawnych. Podkreślił z naciskiem, że nawet w sprzyjającej otwieraniu granic Unii Europejskiej postawy patriotyzmu konsumenckiego są promowane i wzmacniane – i nie jest to nic anty-europejskiego. Z konkretnych rozwiązań wymienił przede wszystkim jasne określenie w przepisach, co mieści się pod pojęciami „polska firma” i „polski produkt” (co w zglobalizowanym świecie, z przepływami kapitałów i surowców wcale nie jest łatwe), a także wspieranie różnych form promocji, kierowanych zarówno do konsumenta krajowego, jak i zagranicznego. Tutaj mieszczą się rozmaite fundusze promocyjne oraz znaki pochodzenia i jakości.
Bardzo interesujące wystąpienie, ilustrowane wieloma przykładami „z życia”, miał Michał Rzytki, dyrektor Departamentu Promocji i Jakości Żywności w Ministerstwie Rolnictwa. Zwrócił on uwagę, że w kreowaniu mody na polską żywność państwo, samorządy i firmy nie mogą poprzestawać na finansowaniu telewizyjnych klipów czy gazetowych reklam, ale powinny świecić własnym przykładem. Administracja państwowa i samorządowa, podlegające jej instytucje, czy należące do państwa lub samorządu firmy powinny zwracać uwagę, czym częstują swoich gości. Od „konferencyjnej” wody mineralnej, soków, herbatników i paluszków, poprzez zawartość koszy z owocami, do dań zamawianych w cateringu na dużych imprezach. Wszystko to powinny być produkty krajowe, najlepiej wyprodukowane w bliskiej okolicy. Podparte takim przykładem namowy, kampanie i reklamy będą miały większą moc przekonywania.
Minister Krzysztof Ardanowski zaznaczył, że w zglobalizowanym świecie, w którym produkty nawet z odległych kontynentów trafiają do odbiorcy w ciągu kilku dni, Polska nie ma szans konkurować ceną i wielkością produkcji z żywnościowymi potentatami. Nawet na rynku wewnętrznym, gdzie Rumunia próbowała niedawno ustawowych ograniczeń, ale została przywołana do porządku przez Komisję Europejską. Co pozostaje? Konkurować jakością i budować wokół swoich produktów emocjonalną otoczkę. Narracja, klimat, nastrój, wyobrażenia, skojarzenia – to wszystko robi się równie ważne, jak sam produkt. I tego powinniśmy się jak najszybciej w handlu żywnością nauczyć.
Spostrzeżenia z blisko trzydziestoletniej historii najbardziej chyba znanego znaku promocyjnego przedstawił Krzysztof Przybył, prezes Fundacji Teraz Polska. Prowadzone przez fundację badania pokazują, że w preferencjach zakupowych Polaków jakość produktu wyprzedziła wreszcie jego cenę, a na trzecim miejscu znalazło się pochodzenie. Co warte podkreślenia – ten trzeci czynnik uwzględnia już 40 procent konsumentów, a kilkanaście lat temu było to zaledwie 5 procent. Wieloletnie budowanie pozytywnych skojarzeń z polskością przynosi więc efekty. Jest się o co bić, bo na konsumpcję Polacy wydają 400 mld zł rocznie. Im więcej tej sumy zostanie w kraju – tym lepiej dla gospodarki.
W kilkudziesięcioletniej perspektywie skonstruował swoją prezentację także Julian Pawlak, prezes Krajowej Unii Producentów Soków. Branża ta przeszła od 1989 roku długą drogę. Pozbierała się po upadku działających w PRL spółdzielni, a po dekadzie pojawiania się i znikania efemerycznych marek dokonała dużej konsolidacji. Natomiast poprzez wieloletnie programy promocyjne mocno wpłynęła na przyzwyczajenia Polaków: o ile w latach 90. statystyczny Polak wypijał 1-3 litrów soków i napojów owocowych i warzywnych, to teraz jest to prawie 30 litrów. Nie byłoby to możliwe bez wsparcia państwa, przejawiającego się w preferencyjnej stawce VAT. Stąd tak usilne starania o jej utrzymanie.
Najdalej poza rolnictwo i żywność wyszedł na konferencji główny ekonomista PKN Orlen, Adam Bartosz Czyżewski. Wskazał on konieczność podejmowania długofalowego wysiłku dla wykreowania silnej marki. Bazując na przykładzie swojej firmy podkreślił, że samo przetwarzanie i handel produktami ropopochodnymi to za mało. Orlen „obudował” podstawową działalność masą dodatkowych produktów i usług, zadbał o rozrost sieci poddostawców (miliony sprzedawanych rocznie na jego stacjach hot-dogów składa się wyłącznie z krajowych produktów), pilnuje kwestii środowiskowych i szlifuje wizerunek starannie planowanym mecenatem. Nie tracąc z oczu upowszechniającej się elektromobilności, ulepsza technologię przerobu ropy, rozwiązując np. problemy związane z dodawaniem obowiązkowych biokomponentów.
Zaskakująco podobne były doświadczenia i wnioski Aliny Krawisz, prowadzącej na Kujawach gospodarstwo agroturystyczne Pachotówko. Choć mogłoby się wydawać, że rodzinna firma nie ma nic wspólnego z wielkim paliwowym koncernem, to i tutaj była mowa o uzupełnianiu podstawowej działalności dodatkowymi atrakcjami oraz o poszukiwaniu oryginalnych sposobów na promocję. W tym przypadku są to m.in. kursy plecenia wianków i kwietnych ozdób wnętrz, eventy budowane wokół potraw z gęsi i szeroka współpraca z lokalnymi poddostawcami.
AB [ja]
Kwiecień 2024
