W wieku 73 lat zmarł znany historyk i regionalista prof. Józef Maroszek

Nie żyje znany i ceniony historyk i regionalista, wieloletni wykładowca Uniwersytetu w Białymstoku prof. Józef Maroszek. Zmarł w wieku 73 lat.

„Z głębokim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci dr. hab. Józefa Maroszka. Historyka z pasją, członka naszej społeczności naukowej i wieloletniego pracownika Uniwersytetu w Białymstoku” - czytamy na stronie Wydziału Historii Uniwersytetu w Białymstoku.

Prof. Józef Maroszek był badaczem lokalnej historii, autorem wielu publikacji na temat historii podlaskich miast, także o historii Siemiatycz i powiatu siemiatyckiego. Jesienią 2023 roku ukazała się jego książka poświęcona Powstaniu Styczniowemu. Bezcenne dzieło powstało w czasie, gdy dostęp do archiwów rozsianych po świecie nie jest prosty, a dostęp do archiwów za wschodnią granicą – niemożliwy. Przygotował je zespół naukowców z Białostockiego Towarzystwa Naukowego, którzy pracowali pod kierunkiem prof. Józefa Maroszka, prezesa BTN i dr Ewy Rogalewskiej – wiceprezes. To trzeci tom cyklu „Studia i materiały do dziejów Siemiatycz”.

Rok wcześniej ukazało się opracowanie „Materiały do dziejów Siemiatycz” również stworzone przez grupę naukowców pod kierunkiem prof. Maroszka. Prezentując książkę w Siemiatyczach historyk wygłosił prelekcję „Źródła do dziejów okolic Siemiatycz. Problemy badawcze”.
Podczas spotkania promującego wydawnictwo „Kraj Zabrany. Powstanie styczniowe na ziemi siemiatyckiej” (w grudniu 2023 roku) o zawartości książki, jej powstawaniu i roli jaką może pełnić opowiadali autorzy.

W książce znalazły się pamiętniki Romana Rogińskiego, jednego z przywódców Powstania, uczestnika Bitwy Siemiatyckiej. Jedną z jej ważnych części jest też „spis osób z powiatu bielskiego aresztowanych za udział w powstaniu od 6 lipca do 21 grudnia 1863 roku”. Do rękopisu udało się dotrzeć w Centralnym Archiwum Historycznym w Wilnie. Jak podkreślał na spotkaniu prof. Maroszek znalezienie i opublikowanie tego spisu jest niezwykle istotne i otwiera drogę wszystkim ludziom, którzy prowadzą na tym obszarze badania genealogiczne.

- Kiedyś mówiliśmy tylko o bezimiennych mogiłach powstańczych, teraz Powstańcy przestają być anonimowi – zaznaczał profesor podczas spotkania.

Naukowiec mówiąc o Podlasiu podkreślał, że Podlasie to Polska, a nie „kraina pod lasem” czy „kraj przy granicy z Polską”. Przytoczył też śluby lwowskie króla Jana Kazimierza, których tekst napisał Św. Andrzej Bobola, a w których król oddawał pod opiekę Matki Bożej „(…) Mnie, Królestwo moje Polskie, Wielkie Księstwo Litewskie, Ruskie, Pruskie, Mazowieckie, Żmudzkie, Inflanckie i Czernihowskie, wojsko obojga narodów i pospólstwo wszystko Twojej osobliwej opiece i obronie polecam...”, co pokazywało wielkość Polski i zakres jej granic.

Promocja książki i prelekcja historyków były przyczynkiem do ożywionej dyskusji, w której obecni dzielili się i wiedzą pochodzącą z naukowych opracowań, i świadectwami przekazywanymi z pokolenia na pokolenie.

Podczas spotkania promującego publikację książki wydanej w 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego z jej autorami - prof. Józefem Maroszkiem i dr Ewą Rogalewską, a także z ówczesnym starostą siemiatyckim Markiem Boblem, rozmawiała Agnieszka Bolewska-Iwaniuk. Audycję znaleźć można w internetowym Archiwum Dźwięków KRP TUTAJ.


Fot. ABol/Archiwum