24 września – Międzynarodowy Dzień Chorób Siatkówki

Leczenie chorób plamki to wyścig z czasem. Możemy go wygrać ale potrzebna jest wczesna diagnostyka i wdrożenie nowoczesnego leczenia – apelują eksperci. 24 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Chorób Siatkówki, mający na celu podnoszenie świadomości na temat chorób takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) czy cukrzycowy obrzęk plamki (DME). Tego dnia rozpoczyna się również Retina Week – Międzynarodowy Tydzień Wiedzy o Chorobach Siatkówki Oka, obchodzony corocznie w ostatnim tygodniu września.

Wczesna diagnoza i dostęp do nowoczesnych terapii dają realną szansę na zatrzymanie choroby i zachowanie widzenia na lata. Wciąż jednak tysiące pacjentów w Polsce leczonych jest starszymi metodami, mimo że nowoczesna medycyna pozwala na skuteczniejsze i bezpieczniejsze formy terapii i co więcej dostępne w programie lekowym. - To powinno się zmienić. Pacjenci powinni wiedzieć, że mogą w Polsce być leczeni na światowym poziomie. Tym bardziej że zdrowie naszych oczu to nie tylko kwestia komfortu życia, ale także kluczowy element aktywności zawodowej i społecznej - apeluje Małgorzata Pacholec prezes Stowarzyszenia AMD Retina Polska.

Choroby siatkówki – cicha epidemia

Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) oraz cukrzycowy obrzęk plamki (DME) to schorzenia dotykające milionów ludzi na całym świecie. W Polsce liczba pacjentów z AMD szacowana jest na ponad 140 tysięcy i ciągle rośnie. Eksperci prognozują, że do 2035 roku liczba chorych na AMD w Polsce może sięgnąć nawet 3,5 mln. Już dziś osoby powyżej 60. roku życia stanowią ponad 25 procent społeczeństwa. W obliczu starzejącego się społeczeństwa choroby siatkówki stają się więc jednym z największych wyzwań zdrowotnych w Polsce i na świecie.

AMD rozwija się zazwyczaj po 50. roku życia, a ryzyko jej wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. W najbardziej agresywnej postaci, czyli wysiękowej (nAMD), może prowadzić do szybkiej i nieodwracalnej utraty widzenia centralnego.

Wysiękowa postać choroby (nAMD) jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ jest związana z powstawaniem nowych nieprawidłowych naczyń siatkówki. Naczynia te przesiąkają i powodują między innymi oddzielenie się nabłonka barwnikowego odżywiającego siatkówkę. Prowadzi to do degeneracji plamki żółtej a w konsekwencji utraty wzroku - Niezdiagnozowane na czas choroby siatkówki są główną przyczyną utraty wzroku. Najgroźniejsze jest to, że przez długi czas nie dają żadnych objawów. A kiedy pacjenci zaczynają widzieć gorzej – często bywa już za późno, by w pełni uratować wzrok. – Leczenie chorób plamki to wyścig z czasem. Na szczęście dzięki nowoczesnej medycynie ten wyścig możemy wygrać – podkreśla prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prezes Stowarzyszenia Chirurgów Okulistów Polskich.

Wczesna diagnoza – klucz do zatrzymania choroby

Eksperci alarmują, że choroby siatkówki mogą uszkodzić wzrok w ciągu zaledwie 2–3 miesięcy, dlatego wymagają pilnej diagnostyki i szybkiego wdrożenia leczenia. Tymczasem w Polsce pacjenci często czekają w kolejkach do okulisty znacznie dłużej. Dlatego potrzebne są zmiany w organizacji opieki okulistycznej. Bez szybkiej diagnostyki, wdrożenia leczenia i lepszej organizacji opieki medycznej, tysiące pacjentów może stracić szansę na zachowanie widzenia. – Sukcesem leczenia chorób siatkówki takich jak nAMD czy DME jest szybkie rozpoczęcie terapii, najlepiej na wczesnym etapie choroby. Kiedy rozpoczynałem specjalizację z okulistyki nie mogliśmy pomóc pacjentom z chorobami siatkówki. Rozkładaliśmy ręce. To było dwie dekady temu. W tej chwili mamy dostęp do najnowocześniejszych terapii, a odstępy między iniekcjami to nawet 4,5 miesięcy – zwraca uwagę prof. Rejdak.

– Nasi pacjenci w ramach finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia programu lekowego Leczenia chorób siatkówki mają dostęp do tych wszystkich nowoczesnych terapii anty-VEGF, a coraz częściej także do innowacyjnych leków bispecyficznych. To ogromny krok naprzód – zwraca uwagę prof. Robert Rejdak. Leki te hamują rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych w siatkówce i pozwalają na zatrzymanie postępu choroby, a w wielu przypadkach — na poprawę widzenia. Warunkiem jest odpowiednio wczesne wykrycie choroby i wdrożenie leczenia na jak najwcześniejszym etapie. Wczesna diagnoza i dostęp do nowoczesnych terapii mogą sprawić, że miliony Polaków zachowają niezależność i aktywność przez długie lata. To nasza inwestycja w przyszłość – podsumowuje prof. Robert Rejdak.

Retina Week – czas na działanie

Retina Week to okazja, by zwrócić uwagę na choroby siatkówki jako jedne z największych wyzwań zdrowotnych starzejących się społeczeństw. To również czas, by przypomnieć jak ogromne znaczenie dla zachowania wzroku mają regularne badania wzroku, szybka diagnostyka i natychmiastowe wdrożenie odpowiedniej terapii. – Zgłoszenie się do okulisty przy pierwszych objawach, takich jak zniekształcenie obrazu, falowanie linii czy trudności w czytaniu – to najważniejsze i pierwsze co możemy zrobić dla naszego wzroku – apeluje Małgorzata Pacholec prezes Stowarzyszenia Retina AMD Polska, inicjatorka kampanii Zachowaj Wzrok. - Równie istotne jest jednak, aby rozmawiać z lekarzem o dostępnych, nowoczesnych możliwościach terapeutycznych. Dziś w ramach programu lekowego B.70, finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia, pacjenci z chorobami siatkówki mogą być leczeni preparatami nowej generacji, podawanymi rzadziej, które pozwalają nie tylko zatrzymać progresję choroby, ale w wielu przypadkach również częściowo odwrócić utratę widzenia. To ogromny postęp w porównaniu do sytuacji sprzed kilkunastu lat, kiedy pacjenci pozostawali praktycznie bez skutecznych opcji terapeutycznych. Niestety w Polsce wciąż około 20 000 osób otrzymuje starsze leczenie, choć dostępne są terapie na światowym poziomie – to powinno się zmienić. Pacjenci nie powinni obawiać się rozmowy z lekarzem o swoich oczekiwaniach i potrzebach, bo to właśnie od tego często zaczyna się droga do lepszego leczenia – dodaje Pacholec.

„Zachowaj Wzrok”

W 2023 roku ruszyła kampania „Zachowaj Wzrok”, zainicjowana przez Stowarzyszenie Retina AMD, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków oraz Instytut Prawa Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

Jej celem jest szeroka edukacja na temat chorób siatkówki, takich jak AMD i DME, które mogą prowadzić do utraty wzroku. Materiały kampanii pozwalają osobom z grup ryzyka oraz ich opiekunom poznać przebieg choroby i świat widziany oczami pacjentów.

W ramach kampanii uruchomiono stronę www.zachowajwzrok.pl, gdzie dostępne są informacje o ośrodkach leczenia chorób siatkówki w Polsce, materiały edukacyjne oraz szybkie testy diagnostyczne. Celem kampanii jest zwiększenie świadomości społecznej oraz promocja profilaktyki AMD i DME.


Więcej informacji o kampanii Zachowaj Wzrok na https://zachowajwzrok.pl/